"Borgarstjórnarbátarnir"

 Það var nú blogvinkona mín Kolbrún Stefánsdótir sem kom mér til að "sjósetja"þetta blogg.Hún gaf mér"comment"á bloggið um Nýsköpunar-togara og báta.

 

 Tv "Aðalbjörg"á trolli í Flóanum.Þarna er báturinn í sinni upphaflegu mynd.Til hægri er hún sennilega eftir lengingu og nýtt stýrihús.

Þar minntist ég á "Aðalbjörgina"sem Einar frá Oddgeirsbæ í Reykjavík átti og stýrði svo farsællega til margra ára.Þessi útgerð Einars er ein af þeim útgerðum sem hafa staðið af sér alla brotsjói kvótakerfis og allslags óárans í útgerð þar sem synir hans(og kannske einhverjir af 2 ættlið jafnvel 3ja út frá honum,án þess að ég viti)hafa haldið uppi merki hins farsæla skipstjóra með myndarlegum hætti.Árið var 1934 og atvinnuleysi var mikið í Reykjavík. Borgarstjórnin með Jón Þorláksson í fararbroddi ákvað að láta byggja 4 báta undir eftirliti Þórarins Kristjánsonar hafnarstjóra.Skyldu einstaklingum gert kleift að kaupa þessa báta með lánum eða ábyrgðum til að kaupa þá.2 af þessum bátum áttu að vera um 50 tonn en 2 um 20.Bátarnir skyldu byggðir í Skipasmíðastöð Daníels Þorsteinssonar í Reykjavík.Aðalbjörg RE 5 hljóp af stokkunum 1935 Var með 80 ha Völund vél.Eigendur voru  skráðir:Sigurður Þorsteinsson.Einar Sigurðsson.Frá 20 des 1940 voru skráðir eigendur Einar Sigurðsson,Jón Sigurðsson og Gróa Þórðardóttir Reykjavík.1945 er Einar Sigurðsson einn skráður eigandi.1947 var sett í bátinn 115 ha Caterpillar disel.1960 var báturinn lengdur á Akranesi og mældist þá 31 tonn Einar stundaði allan algengan veiðiskap á Aðalbjörginni allt í kring um land.

 

                  Tv hinn djarfi og dugmikli skipstjóri Einar Sigurðson úr Oddgeirsbæ,T h tekur Einar við MBE orðunni

 

Hann var fyrstur til að nota botnvörpu í Faxaflóa á svona litlum bát.En einna frægastur varð hann fyrir þegar hann bjargaði um 200 manns af kansdískum tundurspilli"Skeena"sem strandaði við Viðey í ofsaveðri 25 okt 1944.,fyrir þetta afrek var Einar heiðraður og fékk heiðursorðuna"Members of the British Empire"En Einar var með bát sinn á leigu hjá Bretum við flutninga á vegum Sjóhersins þegar það gerðist.

                        Tv 3 eftirlifandi af "Skeena"virða fyrir sér minningartöfluna um drukknaða skipsfélaga.Th Ted Maidman lýsir erfiðustu nótt lífs síns og hugdirfsku og dugnaði"Einars á Aðalbjörginni"fyrir blaðamönnum 2006 

2 ágúst 2006 á 100 ára afmælisdegi Einars komu 3 af eftirlifendum áhafnar"Skeena"til Íslands og voru viðstaddir minningarathöfn og afhjúpun minningartöflu um félaga sína í Viðey.Þeir þökkuðu dirfsku og dugnaði Einars lífgjöfina:""Í tilefni fæðingardags þessa heiðursmanns erum við hér saman komin til að afhjúpa minningarskjöld um strand kanadíska tundurspillisins Skeena við Viðey aðfaranótt 25. október 1944. Tvö hundruð og þrettán manna áhöfn var í bráðri lífshættu í ofsaveðri. Stormi, ölduróti, slyddu og hagli svo ekki sé minnst á ólgandi brim. Giftusamlega tókst til þegar Einari heppnaðist að flytja erlent björgunarlið út í Viðey með því að brimlenda innrásarpramma frá bandaríska hernum í Sandvíkinni. Hann naut þar góðs af fyrri reynslu þegar hann sem drengur sótti sjóinn á árabát með föður sínum og oft varð að sæta lagi á öldunni til að ná landi.""Þetta sagði Sjávarútvegsráðharra Einar K Guðfinnson í ræðu sem hann hélt við það tækifæri

 

Mig langar í smá útúrdúr koma hér með smáhluta úr samtali sem Guðmundur Jakobsson átti við Einar og birtist í bók hans"Mennirnir í brúnni"sem út kom 1973:"Það var geysileg áníðsla á Flóanum í áratugi og oftast góður afli,en síðan hann var friðaður hefur ekki sést bein.Hvenig í því liggur veit ég ekki,en ég held að fleira sé í þessu en fiskifræðingar vita""Þetta sagði maður sem þekkti Flóann eins og lófan á sér fyrir ca,34 árum.????.Þess má til gamans geta að stýrið sem prýðir ræðustól Sjómannadagsráð í Reykjavík er einmitt stýrið af"Aðalbjörginni".Einar dó 22/11 1977  71 árs að aldri.En höldum áfram með "Borgarstjórabátana"

 Tv Þorsteinn RE21 en þó ekki í sinni upprunalegu mynd(kominn hvalbakur)Kafteinn Torfi úti á dekki á heimsiglingu frá Gautaborg eftir vélaskifti 1945

Sá fyrsti sem var 52 tonn hlaut nafnið"Þorsteinn"RE 21 hljóp af stokkunum 21 febrúar 1935 með 130 ha Völund vél.Eigendur voru hinn kunni skipstjóra Torfa H Halldórssonar frá Bolungavík og Jón Sveinsson útgerðarmaður.Einkennisnúmerið er eftir sögn sótt í uppáhaldsspil Torfa,21 en hann var slunginn spilamaður og hafði gaman af að spila.Meðal barna Torfa var hinn kunni fréttamaður Högni og Sverrir matsveinn.En Sverrir var einn af þeim sem komst af er árásin var gerð á "Fróða"11/3 1941.Sverrir var tengdafaðir hins kunna Eimskipafélagsskipstjóra Jóns Vigfússonar sem lést langt um aldur fram fyrir nokkrun árum.Þorsteinn var lengdur 1941 og mældist þá 61 tonn.1945 er sett í bátinn 225 ha June Munktel vél.1952 er báturinn seldur til Flateyjar og heldur nafni en fær einkennisstafina  BA 310.1953 kaupir svo.Flóabáturinn Baldur H/F í Stykkishólmi bátinn og er hann skírður"Baldur"SH 106.Hann var svo notaður í Breiðafjarðarferðir frá Reykjavík til ársins 1965.En þá hafði verið settar í hann(1954)2 x 132 ha Kelvin díselvélarTil gamans má segja frá því að"Baldur"ex Þorsteinn leysti af  bát með sama nafni en Einar SV Jóhannesson keypti,skýrði"Vonarstjarnan"og sem hann notaði í Þorlákshafnarferðir.sem ég minntist á og birti mynd af í síðasta Bloggi.Þorsteinn var svo afskráður 23 nóv 1965(Áramótabrenna???)

 Hafþór RE 44

 Þá er það"Hafþór"RE 44 með 80 ha Völund vél.Eigendur hanns voru Annelíus Jónsson og Þórður Guðmundsson.Sjósettur 1935.Báturinn var seldur 1944 Ingvari Vilhjálmssyni(Ísbjörninn Rvík)og Jóni Sveinssyni(Sami Jón og átti í Þorsteini?)síðan er hann seldur til Patreksfjarðar 1946,heldur nafni en fær einkennisstafina BA44,seldur til Bíldudals fær nýtt nafn"Sigurður Stefánsson"en heldur einkennisstöfum..1956 seldur til Vestmannaeyja og fær nafnið Sævar VE19 Eigandi Hásteinn H/F í Vestmannaeyjum.1957 seldur Sigfúsi Guðmundssyni,Sigþóri  Sigurðssyni og Áskeli bjarnasyni.1965 seldi Áskell félögum sínum sinn hlut.1976 var sett í bátinn 200 ha Gummins diselvél.dæmdur ónýtur 1980 eftir að hafa verið seldur til Keflavíkur og fengið þar nafnið Jakob Eyjólfsson(Áramótabrenna??),

 Jón Þorláksson RE60

Síðan var svo "Jón Þorláksson" RE60. 52 tonn með 130 ha Völund  vél.Hljóp af stokkunum júni 1935.Eigendur Ingvar Vilhjálmsson(Ísbjörninn Rvík)Guðmundur Þ Guðmundson og Kristinn Guðbjartsson.1948 var báturinn  seldur Þorsteini Gíslasyni,Jóhanni Sigfússyni og Sigurði Gísla Bjarnasyni í Vestmannaeyjum. og báturinn skírður"Sjöfn"VE37.1951 selur Sigurður Bjarni hlut sinn og skráður eigandi Sjöfn h/f.Vestmannaeyjum.1956 var sett í bátinn Gamma diselvél. 240 1971 aftur skift um vél en eins vél sett í bátinn Gamma disel 240 ha.Báturinn seldur 1972 Hauki Jóhannssyni og Þorleifi Guðjónssyni Ve..1975 eignast Haukur bátinn einn.Báturinn var svo seldur 1991 Bergvini Oddsyni.Hrafni Oddsyni og Arthúr Bogasyni Báturinn var svo brenndur V-af Eyjum 1994 undir eftirliti Slökkvuliðs Ve..Mér finnst þessar áramótabennur og og æfingarbrennur fyrir slökkvulið þar sem bátar af ýmsum stærðum og gerðum,margir með merka sögu voru notaðir sem eldiviður minna á bókabrennur fyrri alda.Að vísu kæmi aldrei til greina að hægt væri að varðveita hvern einasta merkilega bát.En að menningarvitarnir í þessu landi skuli ekki hafa séð neina ástæðu til að reyna að bjarga einhverjum af þessum skipum frá bátabrennuvörgunum finnst mér með eindæmum.Efni í þetta bogg er að miklu leiti sótt í Rit Jóns Björnssonar"Íslensk Skip"úr riti Guðmundar Jakobssonar"Mennirnir í Brúnni" og endurminningum Torfa Halldórssonar"Klárir í bátana" Myndir fengnar að"láni" úr þessum bókum og af"Netinu"Kært kvödd

Athugasemdir

[Þorkell Sigurjónsson, 20.11.2007 kl. 23:57]

Það er fróðlegt og skemmtilegt til lestrar það sem þú setur hér á bloggið þitt Ólafur. Það er með ólíkindum hvað margt frá fyrri tíð útgerðar og sjómennsku hefur glatast vegna vanþekkingar og áhugaleysis fólks, sem enga yfirsýn hefur á hlutverk sitt, en verið ráðið á pólitískum forsendum. - En að öðru.  Ég kynntist  Högna og konu hans, þegar hún var ráðskona á bæ, þar sem ég dvaldi sem drengur í sveitinni. Þau kynni héldust meðan þau hjónin bæði lifðu.

[Sigmar Þór Sveinbjörnsson, 22.11.2007 kl. 22:17]

Heill og sæll, þetta er góður pistill hjá þér Ólafur og gott framhald, ekta lesnig fyrir okkur sem áhuga höfum á sjósókn bátum og sögu skipa.

kærar þakkir 

[Ólafur Ragnarsson, 23.11.2007 kl. 07:09]

Þakka ykkur innlitið strákar