Óvinur í undirdjúpum

 

Fyrir sléttum 66 árum voru 2 öldungar,ef maður getur sagt svo á ferðinni í  N-Atlantshafinu.Þarna voru á ferðini íslenskur,fv enskur togari sem hét Jarl GK 272 og enskur togari  King Erik GY 474.

 

              Jarlinn tv.T.h gamall enskur togari

Jarlinn var smíðaður í Englandi 1890 en hafði verið keyptur til Íslands 1925 af "Hrogn & Lýsi"og hlotið nafnið Anders RE 263.1930 var hann seldur h/f Hlé í Reykjavík og fék þá nafnið Hlér RE 263 1930 var hann svo aftur seldur og nú voru kaupendur Kolbeinn Finnsson og Þorvaldur Jakobsson.1935 kaupir Helgi Pálsson á Akureyri skipið og skýrir Jarlinn EA 590.1940 kaupir sameignarfélagið Jarlinn í Reykjavík skipið og það heldur nafni en fær einkennisstafina GK 272.Meðal eiganda voru  Óskar Halldórsson og Björn Ólafsson.Eftir að skipið kom til Íslands hafði það verið notaða sem línuveiðari.Leiðir þeirra Eiríks Kóngs og Jarlsins lágu  kannske ekki saman en báðir  voru  á leið til Íslands frá Fletwwood.Báðir höfðu komið með fisk handa stríðshrjáðu fólki á Englandi.l/v Jarlinn var undir stjórn gamalreynds skipstjóra Jóhannesar Jónssonar 64 ára að aldri.

  Til vinstri King Erik undir sænskum merkjum.Til hægri um borð í gömlum togara

ST King Erik var undir stjórn Francis H Davidson 40 ára."Kóngurinn"hafði mátt muna sinn fífil fegurri.hann var smíðaður hjá Cochrane & Cooper Ltd,Selby 1899,fyrir Viking Steam Fishing Co Ldt í Grimsby og var skírður King Erik GY10 1904 var hann seldur Frank Barret í Grimsby.1905 gerður út frá Noregi en skráður í Strömstad í Svíþjóð.Einkennisstafir SD33.1911 skift um ketil í skipinu.1915 skipið fært aftur til Englands og skráð í Grimsby GY474.1915 skipið tekið í þjónustu sjóhersins.Var við tundurduflaslæðingu.1919 skipinu skilað aftur.1920 skipið selt:Direct Fish Supplies Ltd Grimsby.1922 selt:T.W Bascom,Grimsby og 1940 selt Boston Deep Sea Fishing &Ice Co Ldt .Fleetwood.

 Kort af höfninni í Fleetwood

Þarna voru þeir félagarnir á leiðinni til Íslands annar til Vestmannaeyja(Jarlinn)til að lesta fisk en hinn að fiska hann sjálfur.Árið 1941 var höggvið stórt skarð í Íslenska sjómannastétt.Morðárasir þýskra kafbáta höfðu kostað margan sjómanninn lífið,

 

 Til vinstri"Dauðaslóðin"eins og leiðin til Fleetwood var kölluð.Til hægri innsiglingin til Fletwood.Myndin til vinstri er fengin að"láni"úr bók Hassa um Eldborgina.Faðir minn sigldi á Eldborg á stríðsárunum en hvort hann var með í það skifti sem sýnt er á myndinni veit ég ekki.

Má þar nefna sem smádæmi árásin á Fróða,Reykjaborginni sökkt sem og Pétursey.,M/S Hekla skotin í kaf..Og það mætti lengi telja.En snúum okkur aftur að fyrrgreindum félögum.U 141 var þýskur kafbátur undir stjórn hins 30 ára gamla Phillipp Schuler(1911-1943)Kapitanlautinants.Báturinn hafði verið byggður  í Baubelehrung U-Boote Ostsee Kiel 1940.Hann var fyrst undir stjórn Heinz Otto Schultze.(1915-1943)

 

 

  Til v Schultze 1sti Kaptainlautinant á U 141.t h kafbátur að koma úr kafi

Þann 5 sept 1941 rétt fyrir miðnætti (Kl 2330) sér kapt.Schuler lítið fiskiskip í sjónpípunni.Skip með fána hlutlausrar þjóðar málaðan vel sjáanlegan á báðum síðum.En þetta  friðsama fiskiskip hafði fært óvininum fisk á borðin og því var Schuler ekki lengi að dæma það til dauða og 11 íslenska sjómenn.1 búm svo var það búið.

     Til v laskaður þýskur kafbátur kemur til hafnar.T.h rústir af kafbátalæginu við Elbe

Mennirnir,ef einhverjir hafa lifað af sprenginguna ofurseldir N-Atlandshafinu.Siðar akkúrat 1 sólarhring síðar sér Schuler annað lítið fiskiskip og nú frá óvininum sjálfum og annað búmm og sagan endurtekur sig.

 

 

  þessi góðlátlegi maður á myndinni t.v var Kaptainlautinant á U 141 þegar Jarlinn og King Erik voru skotnir niður.Philipp Schuler.T.h kafbátalægið í Brest

Maður spyr sig hvernig getur "Sjómaður"gert collegum sínum svona lagað.En þegar alið hefur verið á hatri og keyrt á þjóðernishyggju þá getur svonalagað gerst.Ég held að menn 60 árum síðar geti  af einhverju leiti skilið þessa kafbátamenn.Það er hægt með gengdarlausum áróðri fyrir einhverju að fá svonalagað fram hjá mönnum.Er nokkuð betra að skjóta menn með ofansjávar tundurskeytum eins og gert er fyrir"málstaðinn"í dag.Við höfum því láni að fagna í dag að það bíða engir kafbátar sjómannanna okkar á N-Atlantshafinu í dag,

 

  Til v U-141 var af þessari gerð kafbáta(IId) t. h Dönitz aftari maðurinnn(1891-1980)Flotaforingi.Átti hugmyndina að "Úlfahópunum" svokölluðu Kafbátar biðu í smáflokkum eftir skipalestum og gerðu svo eins mikinn usla og hægt var

En öldurnar eru hinar sömu. og allslags nýjar hættur sem þeir verða að varast þó á stórum og fullkomnum skipum séu.Ég skora á alla sjómenn í dag að hlusta vel á og tileinka sér hvað þeir eru að kenna  þeir"Sæbjargarmenn"Góð vísa eins og þeir kenna er aldrei of oft kveðin.Maður hefði kannske einhvern tíma sagt"Grjót haldiði kjaf.. og hlustið á þessa menn".En svona blíðkast maður með aldrinum.Kært kvödd

ST Dhoon

                             

ST Dhoon FD 54

Skipið var byggt hjá Cochrane & Sons Ltd  í Selby ,fyrir Cargill Steam Trawling Co Ltd Hull.Það hljóp af stokkunum  4 mars 1915 og var skírt Armageddon H319.Breski Sjóherinn tók skipið strax í sína þjónustu og var það notað sem tundurduflaslæðari.Skipið var selt 1916 til Wyre Stem Trawling .1919 skipinu skilað af sjóhernum (.J.N.Ward .& son gera það út) 22 Sept 1919 skráð í Fleetwood fær einkennisstafina FD348.30 sept.1922 skipið skírt"Dhoon"sömu einkennisstafir.1925 tekur Hudson Bros,Hull við rekstri skipsins.15 mars 1928 skipið skráð í Hull (H396) 1929 Skráð aftur í Fleedwood  fær nú einkennisstafina FD54,1931 tekur J.N.Ward & son í Fleedwood við rekstri skipsins.

 

                    

Togarar í þjónustu breska flotans  Auka brú byggð ofan á þá upprunalegu.(myndirnar af "Netinu")

 

þ18 okt.1935 var skipið að veiðum 50 mílum V af St Kilda.Kl 1015 fær skipið á sig brotsjó sem tekur með sér reykháf og efri brú.Fær á sig fleiri sjói sem tala taka með sér brú og lífbáta og.3 menn slösuðus ílla.S.T.Edward Walmsley FD 412 heyrði neyðarkallið frá Dhoon og kom á staðinn..Eftir 7 tilraunir sem stóðu í 12 tíma tókst þeim að koma taug á milli skipanna sem héldu  í átt til Fleedwood.Skipin komu svo þangað kl 0420 þ 22 okt.Í maí 1940 tók sjóherinn skipið aftur í sína þjónustu og notar það sem hjálparskip við skipalestir. 26 maí til 4 jún tók skipið þátt í  brottflutningi hersins frá Dunkirk..1943 skipið sett til tundurduflaslæðinga og skírt Dhoon Glen.Í nón 1945 skipinu skilað aftur og skírt Dhoon aftur.

  Fleetwood í"gamla daga"

 Þann 5 desember 1947 um morgunninn var hópur fólks niður við"fiskidokkina".í Fleedwood.Fólkið var að kveðja eiginmenn .kærasta og syni sem voru í áhöfn ST Dhoon.t.d. yngsta áhafnarmeðliminn Arthur Spencer sem aðeins var 17 ára og var að fara í sína fyrstu ferð.Þarna var einnig ung kona sem var nýgift einum skipverjanun Albert Walbak,Allir skipverjar að  tveim undanteknum. voru frá Fleedwood,Þessir 2 menn voru Fred Kirby skipstjóri og Harry Atkinson stýrimaður,en þeir voru frá Hull og áttu einungis að fara þennan eina túr,meðan hinir föstu yfirmenn tóku sér jólafrí.

 

 Við brottför togara

 

Togarinn var nú tilbúinn til brottferðar lét togarinn úr  úr höfn í  Fleetwood til fiskveiða við Ísland.Og 12 des strandar það á Flauganefi við Látrabjarg.Hefst nú sennilega sú umfangsmesta einstaka björgun við Íslandsstrendur og sennilega ein sú frækilegasta og frægasta. björgunaraðgerð í sögunni.

 

                Látrabjarg

 

Þessari frækilegu björgun hefur verið lýst svo oft í ræðu og riti að ég mun ekki fara nákvæmlega í saumana á henni.En mig langar  að grípa niður í bók Steinars J Lúðvíkssonar."Þrautgóðir á Raunarstund."Á bls  179 segir m.a."Sum staðar eru svo djúpir skútar inn í fót þessa bergrisa,að um flóð myndi togari fyrst reka mastrið í,ef hann bæri þar að landi,Aðdýpi er víðast að Bjarginu.svo mikið að það tekur ekki venjulegt skip sem er á fullri ferð nema nokkrar mínútur að sigla af 15-20 faðma dýpi inn í bergið,.Þessi 15-16 km langi bergveggur.sem kemst í 444 metra hæð á Heiðnukinn,veitir mjög gott skjól fyrir skip sem leita vars við hann í N-átt,en óhugnarlegri strandstaður  mun vera vandfunndinn,enda mun margur sjómaðurinn hafa látið þar lífið.,en af því segir fátt.Stálskip  molast þar á skömmum tíma,hvað þá tréskip.-En bergrisinn þegir""Í fyrstu var uppi misskilnigur um strandstaðinn .Var talið að togarinn væri strandaður við Stálfjall sem er A-við Rauðasand.Mun sá misskilningur stafa af að erlendir sjómenn kölluðu Látrabjarg oftast"Stolberg"eða"Stålberg"

 

                                   

Kort af svæðinu á kortinu til vinstri eru settir krossar við staðinn sem Dhoon strandaði krossinn t.v og staðin sem fyrst var álitið að skipið hefði strandað krossinn t.h við svonefnd Stálfjall

Í bók Steinars má finna lýsingar af undirbúningi björgunarinnar.Hvernig meðlimir Björgunarsveitar Slysavarnarfélagsins sigu niður  Bjargið og björguðu mönnunum úr flaki skipsins uppí fjöruna eftir að hafa skotið með línubyssu og komið á sambandi við flakið með björgunarstól.síðan er lýsing á hvernig mennirnir voru dregnir upp á Bjargið sjálft og þeim komið til byggða.En áhrifamest er kvikmynd Óskars Gíslasonar"Björgunarafrekið við Látrabjarg",

 

                         Myndir teknar úr bók Steinars J Lúðvíkssonar og sýna aðstæður á strandstað og björgunarmenn aðstoða skipbrotsmenn í fjörunni.

Sú kvikmynd hefur sennilega borið hróður Íslendinga og Slysavarnarfélagsins hvað mest út um heiminn.Vonandi sér sjónvarpið sér færi á að endursýna hana í desember þegar 60 ár verða liðin frá atburðinum..En bók Steinars er líka mjög góð heimild um þetta stórkostlega afrek sem Björgunnarsveitin á staðnum undir stjórn hins kunna slysavarnarfrömuðar Þórðar Jónssonar frá Hvallátrum..Í bók Steinars er líka að fnna viðtöl við skipbrotsmennina.Í viðtölum við þá má sjá sem margan hafði grunað að"Bakkus"hafði verið með í för.Tom Grundi 2 vélstjóri segir svo frá í samtali við Pál Heiðar Jónsson 24 árum síðar,enn hann og fleiri höfðu komið sér fyrir á hvalbak skipsins þar sem þeir töldu sig öruggari:Hann er spurður":Funduð þið fleiri áfengisflöskur ?Nei þær sáust hvergi og ég veit ekki hvað um þær varð"seinna í samtalinu segist honum svo frá:"Áður en við fórum opnuðum við af rælni dyrnar á Stýrisvélarklefanum,en hann var bak við sjálft stýrishúsið.Þar sáum við hvar stýrimaðurinn lá á fjórum fótum,ósjálfbjarga af áfengi""

 

           

Til vinstri sjást aðstæður á strandstað.Úr bók Steinars J.Til h strandaður togari.Myndin tekin af"Netinu"

Þegar ég var á togurunum hér í"den"heyrði maður sögur frá ströndum enskra togara t.d.við Noreg þar sem ógerlegt hafi verið að bjarga skipbrotsmönnum vegna þess að þeir hafi drukkið sig dauðadrukkna eftir strönd..Sem betur fer hefur Bakkusi verið að mestu úthýst úr skipsrúmmum nú til dags.En sennilega hefðu fleiri komist af Dhoon ef hann hefði ekki verið munstraður á það skip.En þetta björgunnarafrek við Látrabjarg er eitt af þessum afrekum sem "Hvurndagshetjur"þessa lands hafa unnið.Menn brosa kannske í dag að útbúnaðnum sem þessir menn höfðu.En í þess dags dato  voru þetta nýtísku tæki.

 Björgunarmenn hjálpa skipbrotsmenn.Myndin Teknar úr ´bók Steinars J.

 

Mér finnst það miður ef svona atburðir falla í gleymsku sem og nöfn eins og Þórðar Jónssonar og hans félaga..Þeir sem heiðraðir voru ásamt Þórði fyrir þetta einstaka afrek voru:;Andrés Karlsson frá Kollsvík.Bjarni Sigurbjörnsson Hænuvík, Hafliði Halldórsson Hvallátrum,Agnar Sigurbjörnsson Hænuvík,Árni Helgason Kollsvík Björgvin Sigurbjörnsson Hænuvík,Daniel Eggertsson Hvalllátrum,Guðmundur Kristjánsson Breiðuvík,Halldór Ólafsson Hvallátrum,Kristinn Ólafsson Hænuvík og Ólafur Halldórsson Hvallátrum.Einnig komu við sögu sem þáttakendur í þessu afreki konur og annað heimilisfólk á Hvallátrum,Breiðuvík,Kollsvík og Hænuvík.

 

                 Breskir trollarakallar

C.W.Baxter þ v sendiherra breta hár segir í ávarpi sem birtist í blöðum hér á Íslandi m,a,:"Ég hef fylgst vel  með fréttum sem til Reykjavíkur hafa borist um strand breska togarans Dhoon á eyðilegum stað á ströndum Íslands og finn mig knúinn til þess að votta aðdáun mína og landa minna á hinum óbilandi kjarki,sem íslensku björgunarsveitirnar sýndu er þeim tókst að forða lífi 12 skipverja.Það er aðalsmark allra sjómennskuþjóða,að gera allt sem hægt er til að bjarga nauðstöddum sjómönnum.Þetta er ekki í fyrsta sinn  sem breskt skip strandar við Ísland,enda hafa Íslendingar aldrei hikað við að leggja líf sitt og limi í hættu við björgunnartilraunir,en kjarkur sá,manndómur,þrek og þróttur sem í ljós kom að þessu sinni,hefur sjaldan átt sinn líkan""Síðan þessi orð voru skrifuð eru liðin 60 ár.

  Úr brú togara

 

Margt hefur breyst á þessum tíma.Fullkomnari skip,Bakkus að mestu leiti útilokaður.Björgunarútbúnaður allt annar og fullkomnari og síðast en ekki síst,meðvitun sjómannsins sjálfs um öryggi sitt og um að hafa sitt á hreinu.

  Ungur maður við stýrið

Á því sviði hefur Hilmar Snorrason og hans menn  unnið stórvirki og þessvegna getum við þessir kallar sem hættir erum litið með bjartsýni fram á vegin.Minnugir þess hvernig þessu var háttað á okkar sokkabandsárum til sjós.Menn voru jafnvel ekki í stakk búnir hvað varðaði eigin öryggi.Menn sem hugsuðu kannske um þessi mál voru jafnvel afgreiddir með orðunum"Ertu sjóhræddur"Sem betur fer er þetta ekki svona í dag.Ég taldi mig nú vera með allt á hreinu þegar ég eftir 51 ár til sjós settist á skólabekk um borð í"Sæbjörgu."

 

 

En þeir voru fljótir að koma mér á aðra skoðun snillingarnir hans Hilmars og hann sjálfur.Ég hafði verið á einu af fyrstu námskeiðum sem Slysavarnarskólinn hélt  og áleit að það dygði..En tímarnir breytast ört og  öryggisfræðslan líka.Af hverju ég er að blogga um lönguliðna atburði.Ástæðan er sú að við megum ekki gleyma baráttu manna við að halda lífi við öfuröfl náttúrunnar hér við land.Bæði sjómanna og björgunarmanna þeirra.

 

Við eigum að minnast þessara manna á þeim degi sem til þess er ætlaður Sjómannadeginum.Ég skora á unga sjómenn að gæta vel að öryggismálum.Hlusta vel á Hilmar Snorrason og hans menn.Hlusta vel á þá og gera eins og þeir hvetja ykkur til að gera æfa og æfa ykkur í því sem getur skeð. Ég held að við sem tilheyrðum þeirri kynslóð sem nú er að hætta höfum sloppið fyrir horn ef svo mætti segja.En alltof margir féllu og það  af því að við hugsuðum ekki um eigið öryggi.Kært kvödd

Pourquoi Pas?

 

 

                        

 Ljósmynd af Dr Jean Charcot á yngri árum aldri tv t.h málverk

Frá fyrstu tíð hef ég verið hrifinn af"Sigga Stormi"fundist hann semmtilegur og fræðandi.Í kvöld var hann með frásögn af óveðrinu í sept.1936 þegar m.a. Franska rannsóknarskipið"Pourquoi Pas?fórst á skerinu Hnokka undan Mýrum.16 sept.En mér fannst eitt vanta í lýsingu Sigurðar.það er þáttur Kristjáns Þórólfssonar í björgun E.Conidec 3ja stýrimanns af skipinu.Morgunblaðið segir svo frá björgunni 18 sept:"Kristján Þórólfsson heimilismaður að Straumfirði sá kl 09 hvar landgöngustigi flaut skammt frá landi út af svonefndri Hölluvör.Þar eru klettar en mjó vík milli klettana.Maðurinn lá í sjónum undir stiganum að mestu,hélt með hægri hendi í stigann,en með þeiri vinstri undir hnakka sér.Þegar hann kenndi grunns sleppti hann takinu á stiganum og skolaði alda honum þá inn í þrönga víkina.Hljóp Kristján nú fram á klettinn og náði í hönd mannsins.En við það hrapar hann sjálfur í sjóinn.En þó tókst honum að komast í land og ná manninum með sér.Guðjón Sigurðsson bóndi í Straumfirði kemur nú þarna að og hjálpar Kristjáni að bera manninn uppúr flæðarmálinu

                  

 Dr Charcot á stjórnpalli skips síns tv t.h líkan af skipinu

""Í viðtali sem Matthías Johannessen ritstjóri og skáld átt við Kristján í júni 1961 segir hann m.a og ég gef Matthíasi orðið:"Ég gleymi aldrei þessu voðalega slysi", sagði Kristján Þórólfsson, þegar ég talaði við hann um Pourquoi Pas?-slysið í báti, sem flutti okkur upp á Mýrar í fyrradag. Kristján er uppeldissonur Guðjóns Siguðrssonar, bónda í Straumfirði, en það féll í þeirra hlut að bjarga eina manninum, sem af komst, þegar Pourquoi Pas? týndist, og safna saman líkunum sem rak eins og trjáboli á ströndina"Seinna í viðtalinu segir svo""Ég spurði um veðrið.

Kristján svaraði:

"Um morguninn var fárviðri af suðri, en snerist síðdegis í suðvestur."

"Hvernig leið þér þennan morgun?"

                                  

Landgangurinn frægi í fjörunni við Mýrar tv t. saðsetning hans á skipinu(myndin af líkani af skipinu)

 

"Mér leið ágætlega, nóttin draumlaus og ekkert að óttast. Þó vaknaði ég af einhverjum ástæðum rúmri klukkustund fyrr en ég var vanur og var kominn út á hlað upp úr sjö. einhver uggur kannski. Þar stóð ég við hlið Guðjóns fósturföður míns, sem skyggndist til veðurs. en við höfðum ekki staðið lengi þarna á hlaðinu, þegar upp rann ljós fyrir okkur: stórslys hafði orðið á sundinu og við sáum þrímastrað skip reka stjórnlaust í átt til lands. Fósturfaðir minn benti út á sjóinn og sagði: "Þarna hefur strandað skip." "Já," samsinnti ég, "og orðið slys." Síðan tókum við undir okkur stökk og hlupum við fót út að Höllubjargi, þaðan sem útsýni var betra, enda veitti ekki af eins og á stóð."

"Hvað er langt frá bænum Straumfirði út að strandstaðnum?"

"Þú sérð það á eftir, en út á klettaglufuna eða víkina, þar sem ég bjargaði Gonidec er líklega um kílómetra leið."

"Og er það langt frá strandstaðnum?"

 

 Líkin í brekkunni við Borgarlæk.Lík dr Charcot fremst

 "Skipið strandaði á svonefndum Hnokka, skeri sem liggur um það bil þrjár mílur frá bænum, gæti ég ímyndað mér. Þeir hafa líklega verið villtir og straumurinn út úr firðinum borið þá vestur á bóginn, en ég tel ekki að skipið hafi rekið fyrir vindi."

"Það hefur ekki séð út úr augum, þegar þið komuð á Höllubjörg?"

 Pourquoi Pas? í höfn í Le Harve

"Jú, við sáum sæmilega fram í skipið, og þarna lá það eins og hvert annað rekald og mátti grilla í það í móðunni. Annars hvarf það fljótt, því ekki liðu nema tveir tímar frá því við sáum það fyrst og þangað til það var sokkið. En möstrin stóðu upp úr fram á næsta dag, afturmastrið lafði held ég þrjá daga, en brotnaði þá í vestan roki.

Ég hef haft guðsorð heldur lítið á vörum það sem af er ævinnar, en þegar ég sá skipið, gerði ég mér strax grein fyrir þeim voðahörmungum, sem þarna höfðu átt sér stað og sagði eins og í leiðslu, eða líklega fremur í ofsahræðslu: "Guð hjálpi okkur."

Ég hef ekki þurft að taka þau orð aftur".

 

Eugene Gonidec í góðum höndum í Straumfirði t.h

Í þessu bili flaug fallegur mávur niður að bátnum okkar og stríddi öldunum með þöndum, öruggum vængjum. Það minnti mig á frásögn Árna Óla, sem ég hafði lesið kvöldið áður.

"En af dr. Charcot er það að segja, að er hann sá hvernig komið var, og skipstjóri hafði gefið hina síðustu fyrirskipun sína, gekk dr. Charcot af stjórnpalli og niður í káetu, til þess að leysa úr fangelsi vin sinn mávinn, er þeir skipverjar höfðu haft með sér frá Grænlandi, og getið var um hér í blaðinu í gær. Bjargaði hann mávinum upp á þiljur, svo hann gæti fleygur farið ferða sinna, þegar þeir skipverjar voru komnir í heljar greipar."

   Pourquoi Pas? á Suður Íshafinu

 

"Sáuð þið mávinn?"

"O-nei".

"En þið hafið séð skipið sökkva, Kristján?"

"Já, það má heita svo. Fyrst þegar við litum út um morguninn, held ég það hafi lamizt við skerið, en þegar við vorum komnir syðst í eyjuna, eða út á Höllubjarg, var það komið á þann stað fyrir innan Hnokka, þar sem það sökk síðar. Eftir öllum sólarmerkjum að dæma hafa þeir varpað akkerum strax og þeir sáu hver hætta var á ferðum, og það sagði okkur Gonidec að þeir hefðu haldið fyrst þegar þeir lentu á skerinu og sáu brotin allt í kringum skipið að ströndin væri skammt undan og óttuðust að þeir mundu lenda í hamrabeltum og brjóta skipið í spón. Af þeim sökum fundizt öruggara að halda aftur af því með akkerinu. Þegar við sáum skipið frá Höllubjargi, sneri stefni þess upp í vindinn, svo akkerið hefur staðið fast í botni, að öðrum kosti hefði það rekið flatt fyrir vindi upp á land og þá hefði kannski farið öðruvísi en raun varð á.

 

 

Gonidec og landgangurinn á 80 ára afmæli þess fyrrnefnda

Og þú hefur séð allt skipið, þaðan sem þú stóðst?" 

"Jú, það var alveg upp úr sjó og fyrst í stað mjakaðist það í átt til lands eða meðan akkerisfestin hrökk til, en þá stöðvaðist það og tók að sökkva. Áttu þeir þá ekki eftir nema svo sem tvær mílur í land og ég tel, að skipið hefði komizt þennan spöl, ef akkerið hefði losnað."

"Heldurðu ekki, að Frakkarnir hafi flestir farizt, þear skipið tók niðri á Hnokka?"

"Nei, eftir því sem Gonidec sagði okkur voru þá enn margir menn um borð og átta eða níu höfðu komizt á fleka en hann liðaðist sundur og þá tókst sex mönnum að skríða upp á landgöngubrúna og héldu sér þar. Hana rak til lands með þá félaga en þeir urðu aðframkomnir á leiðinni og týndust allir í hroðann nema einn. Sá síðasti hvarf þegar landgangurinn var skammt undan Höllubjargi. Þó er ég þess fullviss að Gonidec var einn eftir, þegar ég sá hann fyrst um 400 metrum suður af bjarginu. Þá hafði hann að mestu misst meðvitund, lá hálfur undir stiganum, hélt með hægri hendi í hann, en með þeirri vinstri undir hnakka sér.

 Minnisvarði um Dr Carcot við Scorebysund

Hann mundi lítið eftir sér fyrr en hann vaknaði í rúminu heima. En þó var hann með einhverri rænu, þegar hann kom á móts við Höllubjargið. Hann sleppti landganginum, þegar hann sá mig á klettanefinu og lét sig reka á björgunarbeltinu og öldunum inn í þrönga klettavík eða glufu, sem kölluð er Hölluvör og er í klettaklungrinu norðvestan í bjarginu. Það var eins og undirmeðvitund hans segði honum, að þarna væri von um björgun. Ef hann hefði rekið að landi eins og 10 metrum austar, hefði hann rotazt í klettunum.""Hér enda ég tilvitnunni í viðtal Matthíasar.

 

 Minnisvarði um Dr Jean Charcot í St Malo

Kristján Þórólfsson var aðeins 19 ára er hann vann þetta mikla þrekvirki sem sem lengi var í minnum haft en virðist nú flestum gleymt.Það má þakka Matthíasi fyrir að hafa varðveitt þetta samtal á heima síðu sinni og er það vel.Því að margar"hvurndagshetjur"fyrri ára eru þvi miður fallnar í gleymsku..Ég átti þess kost að kynnast Kristjáni persónulega.Hann var einn af hásetunum á Eldborginni þegar ég byrjaði þar.

 Kristján Þórólfsson

Krstján Þórólfsson var fæddur 27 sept 1917 og dó tæpum 2 mánuðum fyrir sextugsafmæli sitt 30 júlí 1977

Mig langar til að gefa Matthíasi orðið að lokum:"

En hvaða myndir eru auglýstar í kvikmyndahúsunum þennan viðburðaríka dag, fimmtudaginn 17. september? Í Nýja bíó: “Feigðarýlfrið”, en Gamla bíó auglýsir “Stolin paradís.” Þar höfum við fengið grafletur þessa dags. Í dagbókinni er skýrt frá því, að annað hefti af tímariti Jóhannesar Birkilands, Lífinu, sé nýkomið út með grein eftir Óskar B. Vilhjálmsson um kartöflur. Þá er þess einnig getið, að dregið hafi verið í happdrætti hjúkrunarkvenna og einhverjir hreppt málverk, krosssaumssessu, kaffidúk og tehettu. En happdrættið mikla undan Mýrum morguninn áður hafði verið örlagaríkara. Af 40 vöskum drengjum hafði aðeins einn dregið lífið.  

Kært kvödd.

 

 

Ómur af höggi

Já hann er farinn að hljóðna ómurinn af högginu í ræðupúlt alþingis frá í vor.Og sennilega þagnar hann alveg bráðum.Ómurinn sem margir trúðu á En það er fljótur að lokast á þeim kja....... er í ráðherrastóla er komið þessum herrum.Og svo er bara sungið"allir komu þeir aftur og enginn þeirra dó/Af ánægju út að eyrum/hver einasta kerling hló" Og þjóðin stendur enn og aftur full af bulli frá þessum svokölluðu"FYRIRMÖNNUM".

Kristján biðst afsökunar

1955

  Til v Eldborg að fara út úr Reykjavíkur höfn með að mig minnir um 400 manns.Eftir knattspyrnuleik í Rvík.Nokkurn eftirmála hafði þessi ferð því skipið hafði ekki björgunarbúnað fyrir svona marga farþega.Á myndinni t.h.stendur"ungur og myndarlegur"piltur,mér segir svo hugur að þetta sé sjálfur"ælustjórinn"Ólafur.En ef einhver þekkir þennan pilt sem einhvern annan (sem þá er bara ungur)þá væri gaman að fá upplýsingar um það

 

Árið er 1955,Frænka Charleys er sýnd bæði í  kvikmynda- og leikhúsi í Reykjavík.Ray Bolger leikur frænkuna í kvikmyndinni en okkar ástsæli Árni Tryggvason í leikhúsinu.FÍH(félag ísl hljóðfæraleikara)auglýsir kauptaxta sína"55.92 kr á tíman með öllum uppbótum samkv núverandi vísitölu"segir í auglýsingu frá þeim tíma.Ég hafði verið til sjós á M/S Eldborg sem var í flutningum milli Akranes Borgarnes og Reykjavíkur í tæp 2 ár sem hjálparkokkur og"skipsjómfrú"þ.e.a.s hugsaði um farþegana.Hreinsaði m.a.bakkana sem fólkið sem var sjóveik,skilaði kræsingunum í,sem það hafði borðað fyrir sjóferðina.Ég varð meira segja svo frægur að fá nafnið mitt á prent í"Tímanum"(geri ekki ráð fyrir að afa mínum hafi líkað að nafn sonarsonarins skildi koma í þessu blaði eins einarður Sjálfstæðismaður sem hann var) í vísu eftir mann sem kallaði sig"Ref  bónda" og sem ferðaðist oft með okkur.Hann skrifaði vísnaþátt í blaðið.En vísan var svona:"Út um djúpin ægisvíð/oft hann fljóðin hressti/Óli verður allatíð/ælustjórinn besti/En snúum okkur aftur að árinu 1955.

 Til v Eldborg að koma fánum prýdd nýkeypt til Landsins 1934.Til h Eldborg á síld

 

21 janúar vorum við að fara úr Borgarnesi þegar við lentum í íshrafli það miklu að skrúfa skipsins stórskemmdist.Við komumst samt til Reykjavíkur en ferðin tók langan tíma,Eitthvað um 30 manns biðu eftir fari á Akranesi en þeir hafa sennilega orðið að taka ÞÞÞ (Bifreiðarstöð Þórður Þ Þórðarsonar)í bæinn.

                 

Samtímaheimildir tala um rysjótta tíð frá áramótum og gæftir sagðar stopular.Togaraflotinn hélt sig mest út af  vestfjörðum bæði inn-og erlendir.Meðal erlendra togara voru 2 Hull togarar sem hétu:"Lorella" H455 og"Roderigo" H135. Lorella var smíðuð í Beverley 1947 fyrir J.Marr & son í Hull.Hún var 559 gross ts 171 ft löng og 29 ft breið.Skipstjóri í þessari ferð hét Steve Blackshaw.Reyndur togaraskipstjóri 46 ára gamall.Roderigo sem áður hét Princess Elizabet sem einnig var smíðaður í Beverley 1950 fyrir St Andrew Steam Fishing Co.1951 keypti  Devon Fishing Co Ltd  skipið og skírði það Roderigo,1952 kaupir svo Hellyer Brothers Ltd skipið sem heldur nafni sínu.Skipstjóri á Roderigo var George Coverdale 40 ára gamall einnig margreyndur skipstjóri

                                       

B/V Roderíko H135 til v og B/V Lorella H455 til h

 

23 jan skellur á NA stormur og byrjuðu skipin sem flest voru út af Horni að leita vars undir Grænuhlíð.Radar Lorellu var bilaður og var hún í samfloti við Roderigo.Þeir George og Steve voru að búast við að veðrið færi að lægja þegar það frekar herti.Þegar George ætlaði ásamt Steve að slá undan og halda í var kom neyðarkall frá togaranum"Kingston Garnet"sem hafði fengið í skrúfuna og ákváðu skipstjórarnir að halda í áttina til hins nauðstadda skips.En um 11 leitið þann 24 höfðu skipverjar á Kingston Garnet sem var undir stjórn  Norman Trolle tekist að ná úr skrúfunni og hélt hann siðan í var.

 

 Tv B/V Kingston Garnet H106.Hvor búið hefur verið að taka davíður og báta af honum þegar hann lenti í veðrinu í jan´55 veit maður ekki En ef svo hefur verið getur maður haldið að,út af því hafi hann sloppið betur en hinir 2

 

 

Einhverra hluta vegna náðu skipin 2 sem voru í samfloti ekki skeytinu frá Kingston Garnet.Þegar þeir komu svo á staðinn sem Kingston Garnet hafði gefið upp fundu þeir ekki neitt.Þegar þarna var komið sögu hafði mikil ísing hlaðist á skipin þannig að skipstjórarnir töldu ekki stætt á að snúa skipunum.Þeir héldu nú með"stýrisferð"upp í veðrið sem hafði frekar versnað en hitt.Eftir að hafa "slóað"upp í veðrið alla nóttina sendi George Hobson loftskeytamaður á Lorella kollega sínum og nafna George Leadley á Roderigo svo hljóðandi skeyti um morguninn 25:"Veðrið mjög vont hef þurft að keyra á fullri ferð til að geta haldið upp í veðrið.Mikill bylur og ísing"Daginn eftir skeyti frá Lorella::"Bátadekkið þakið ís.Strákarnir búnir að reyna að berja af því síðan um morgunmat.Skeffileg ísing komin á brúna.og þeir munu reyna að berja af henni þegar birtir ef hægt verður"Roderigo svarar:"Sama hér Georg hvalbakurinn hjá okkur er orðin einn stokkur"

 

            Enskir trollarakallar berja ís

og togari í brælu(við Eyjar?)

 

 

Það var þegar komið myrkur kl 1421 þegar Roderigo sendir skeyti:"Annað loftnetið slitið,veðrið mjög vont mikil ísin.Vinsamlega hlustið á þessum kanal(frequency).En hjá Lorella var ástandið verra.Kl 1436 kom skeyti frá henni:"Erum að hvolfa"Svo kl 1436 kom  síðasta skeytið:"Lorella er að sökkva,Við erum að hvolfa"Síðan þögn

                                  

          Togari í miklum sjó

 

Roderigo sem bæði var stærra og nýrra skip aðeins 5 ára gamalt hélt nú einn upp í miskunnarlaust veðrið eins og hann hafði gert í 3 daga.Kl 1553 kom skeyti frá skipinu"Kalla á öll skip.Erum að fá á okkur þunga sjói"Kl 1630:"loftnetin að þyngast.Mun reyna að kalla öðruhvoru"Kl 1645"Getur einhver miðað okkur út á þessum kanal"

 

´          Til v B/V"Lancella"H290 hélt strax út á haf aftur til að reyna að hjálpa félögum sínum.Til h enskur togari

 

Eitt af skipunum sem voru í vari og sem hafði hlustað kvíðafullt á sendingarnar"Lancella" svaraði:"Miðun næstum því NA frá okkur"1650 frá Roderigo:"Geturðu komið til okkar,ástandið orðið slæmt"Lancella:"erum á leiðinni"Lancella"sem var undir stjórn William(Bill) Turner hélt strax af stað út á haf aftur.Nú kallar flugvél frá varnarliðinu í Keflavík Lancellu uppi og biður um staðsetningu Roderigos.Lancela gefur flugvélinni upp  áætlaðan stað:"90 mílur NA af Horni.Veður NA 11-12 vindstig skyggni mjög slæmt.

                    Hlerinn tekin og félagar á togara

 

Flugvél spyr Roderigo:"hvað ætlar þú að gera"1704 svarar.R:"get ekkert gert erum farnir að hallast.Ekkert skyggni höllumst meir í stjórnborða".1708:"höllumst meir á stb.get ekki náð henni tilbaka"1709"Roderigo er að hvolfa"þetta var svo endurtekið á morsinu í 3 mínútur svo þögn;.40 enskir sjómenn drukknaðir."Þ 29 jan fann svo B/V"Hallveig Fróðadóttir" gúmmíbát sem talinn var af Roderigo.

B/V Hallveig Fróðadóttir 

Í þessu sama veðri strandaði togarinn"Egill Rauði"við Grænuhlíð.Þar börðust íslenskir og færeyskir sjómenn við náttúruöflinog höfðu flestir sigur.4 menn 3 íslendingar og 1 færeyingur mistu lífið í því slysi.Sem sagt 44 sjómenn sem misstu lífið í þessu veðri við Íslandsstrendur.Nú spyr kannske einhver"hvað er þessi kallstauli að skrifa um dauða"tjalla".Þeir reyndu nú að koma sökinni á þessum skipstöpum á okkur íslendinga"Það er rétt að blöð í Englandi skrifuðu um þessa skipstapa og með niðrandi hætti um okkur íslendinga 

 B/V"Egill Rauði" 

 

Skrif blaðsins vöktu mikla reiði hérlendis.Sendiherra Breta hér reyndi að bera klæði á vopnin,þar sem hann sagði m.a:"Ég vil leggja áherslu á það að það ríkir sorg í Englandi vegna þess að íslenskir sjómenn fórust á sama tíma og áhafnir bresku togaranna.Ég vil og láta í ljós samúð með fjölskyldum þeirra sem fórust.Breska þjóðin þakkar þá hjálp sem Slysavarnarfélag Íslands,Varðskipið Ægir.og flugher Bandaríkjanna veittu við leit að skipunum meðan á óveðrinu stóð.Björgunnartilraunir Slysavarnarfélagsins og Landhelgisgæslunnar hafa jafnan sýnt hver bræðrahugur ríkir hér í garð sjómanna annara þjóða í anda hinnar bestu sjómennsku"

 

            Flak B/V Egils Rauða á strandstað

 

Þennan sama dag barst svo Slysavarnafélaginu svohljóðandi bréf frá The Hull Steam Trawler Mutual Insurance and Protecting Company Lmt Hull:"Eigendur togaranna Lorella og Roderigo hafa með þakklæti og hrærðum hug frétt um þá víðáttumiklu leit er þér settuð í gang í því skyni að reyna að bjarga,ef einhver kynni að hafa komist af,er skip okkar týndust.Þeim er kunnugt um að minnsta kosti 1 flugvél var rétt yfir slysstaðnum er seinni togarinn fórst og þeim hefur verið sagt að leitinni hafi verið haldið áfram þrátt fyrir veðrið,þar til talandi tákn leiddu í ljós að gefa yrði upp alla von um björgun mannslífa.Þeir óska að senda yður innilegt þakklæti fyrir veitta aðstoð og biðja yður að flytja öllum þeim sem tóku þátt í leitinni aðdáun sína og dýpstu viðurkenningu".Ávarp sendiherrans og bréf eiganda skipana náðu lægja þær reiðiöldur er risið höfðu hérlendis við skrif Daily Mail..Lágkúruhátt  þesskonar skrifa þekkjum við vel í dag.

 

 

              Togarasjómenn að störfum

 

 Menn grípa oft til lágkúrunnar í skrifum sínum.Fyrir mér eru þessi atburðir bara sýnishorn af baráttu sjómannsins við grimm náttúruöfl hér við land.Baráttu sem hefur kostað mörg mannslíf hverrar þjóðar þau eru skifta mig engu máli.Þessarari baráttu og þeirra sem töpuðu henni eigum við að minnast á"Sjómannadegi"Sjómenn í dag eiga við miklu betri aðbúnað og tæki að búa,en samt eru alltaf einhverjir sem tapa orustunni við þá Ægir og Kára.Og nú virðist einn óvinurinn vera að færa sig upp á skaftið það er Eldurinn.Við megum aldrei gleyma Sjómannadeginum og verðum að passa uppá að menn hætti ekki að halda hann hátíðlegan.Ég bið unga sjómenn að standa vörð um þennan dag.Ég man þegar V/S Ægir kom til Reykjavíkur með hetjurnar af Agli Rauða.Svoleiðis atburðir eru steyptir í minningunni.Sjómenn ungir og gamlir látið ekki þessa drullus... taka þennan dag af ykkur.Láti þessa sægreifa nútímans skammast sín,með góðri þátttöku og samstöðu á þessum degi

         Sá"guli"hefur kostað mörg mannslíf

Og munið að sjómaðurinn þekkir engin landamæri er félagi er í nauð,Sjómannadagurinn er ekki akkúrat  í námd núna en gleymum honum aldrei.Sýnum þessum"moðhausum"sem vilja hann dauðan í 2 heimnan jafn vel 3.Þeir geta leikið sér að vild í einkaþyrlum,þotum á þessum degi og látið sem ekkert sé.En við skulum minnast fallinna félaga  við Íslandsstrendur og láta þessa dela skammast sín með því að standa þétt saman og fjölmenna til að minnast þeirra manna sem komu að hluta til löppunum undir þessa leppalúða.Ég veit að þið eruð á góðum og traustum skipum og ykkur er ekki í kot vísað þar sem Hilmar Snorrason og hans menn hjálpa ykkur að standa vörð um öryggi ykkar.En slys eru alltaf í farvatninu.Ég vona þessi skrif mín fái einhverja til að hugsa þessi mál af alvöru

 

                     

 

Við samningu á þessu blogi hef ég stuðst við heimildir úr blöðum frá þessum tíma, mikið við bók Steinars J Lúðvíkssonar"Þrautgóðir á Raunarstund"og frásagna á"Netinu"sem ég hef lauslega þýtt.Myndirnar af flakinu af Agli Rauða á strandstað eru fengnar að"láni"úr fyrrgreindri bók Steinars,Annars eru myndirnar fengnar að"láni"hingað og þangað af"Netinu"og myndir sem ég hef viðað að mér í gegn um tíðina.Ef einhver hefur haft gagn eða gaman af þessu samsulli mínu þá er tilgangnum náð.Kært kvödd

Trilla

Ætli hún sé núna á Hrakhólum?

Trillan sem strandaði á Hrakhólma dregin á flot

Lögæsla

Eftirfarandi er úr bloggi mínu frá 4 apríl í vor.Þá var ég sakaður um hræðsluáróður.En ég get ekki betur séð en ég hafi haft rétt fyrir mér:

 

".Það er merkilegt hvað sumir virðast alveg fara úr límingunum,þegar rætt er um hugmynd Björns Bjarna.um varalið lögreglunar og tala um tindáta.Gerir fólk á Íslandi sér ekki ljóst enn að litla saklausa Ísland er að komast í tengingu við umheimin.Fyrir 30 árum hefði bankagjaldkeri hlegið hefði að honum verið beint byssa.Hann hlær ekki í dag.Í þá daga vorum við með að minnstakosti 5 varðskip/báta.Nú eru þau 2.Litlu varðskipin sem við áttum þá,höfðu eftirlit með fiskveiðiflota annara þjóða.Sem sagt veiðiþjófum.

 

Nú erum við lausir við þá.Allavega höldum við það.En blasir ekki önnur ógn við okkur í dag?Ógn sem gæti haft að mörgu leiti skelfilegri afleiðingar á stóran hóp íslendinga.Nýtt og stórt varðskip er mjög gott mál sem ég held að allir séu sammála um það.En er það nóg?Hvað um eiturlyfjabarónana sem sitja um landið?Hvað með allar eyðivíkurnar/firðina á Austfjörðum?

 

Ég hef því fleygt að þær hafi verið notaðar hér á árum áður og þá fyrir guðaveigar.Menn eru ekki lengi að skjótast á góðum hraðbát yfir hafið til þeirra og landsetja slatta af eiturlyfjum þar í ró og næði.Það hefur enginn eftirlit með þessu í dag.Er ekki alltaf verið að skera niður peninga til hinnar almennu löggæslu.Ég er hlynntur tindátunum hans Björns.Þeir eiga líka að vera dreyfðir um landbyggðina og þeir eiga að hafa til umráða kraftmikla hraðbáta.

 

Og geta farið á sjó með litlum fyrirvara.Nú ætla ég ekki að gruna innlenda/erlenda verkamenn á Austfjörðunum um neina græsku.En væri maður eiturlyfjabarón skildi maður ekki líta hýru auga til þessa mannfjölda samankomnum á einum stað.Hvað með að menn færu að hafa ábata af á smygla saklausum flótta mönnum hingað sem svo myndu vinna fyrir lúsalaunum hjá fégráðugum verktökum.Setjumst niður og íhugum það.Hættum að halda að engin geri okkur mein af því að við séum svo litlir og afskekktir""

 

Svo mörg voru þau orð.Ég er faktíst viss um að "farmurinn sem nú fannst er ekki sá fyrsti og sennilega ekki sá síðasti.En vonandi fer þeim að fækka mikið með auknu eftirliti.Ég held að augu manna hljóti að fara opnast,Kært kvödd.

Ungi presturinn

Ég vona að ég móðgi engan hvorki lærðan eða leikinn með eftirfarandi línum

Ungi presturinn var svo stressaður í fyrstu messu sinni að han stamaði og hikstaði á hverju orði í sinni fyrstu ræðu.Áður en hann messaði í annað skiftið hafði hann samband við prófastinn og bað um ráð.Prófastur ráðlagði honum eftirfarandi:Settu nokkra dropa af vodka í vatn og drekktu það.Og þú munt strax finna hvernig þú slappar af.Prestur gerði eins og prófastur ráðlagði.Daginn eftir fékk prestur meðfylgandi bréf:

"Kæri vinur!

Næsta skifti skalt þú setja nokkra dropa af vodka í vatnsglas enn ekki nokkra dropa af vatni í vodkaglas.Svo langar mig að vekja athygli þína á nokkrum atriðum svo að það gerist ekki aftur.

Litla skálin við hliðina á altarinu er ekki klósett

Reyndu að komast hjá að beyja þig niður að styttuni af Maríu Mey og ekki"káfa"á brjóstunum á styttunni

Boðorðin eru 10 ekki 12

Postularnir voru afturámóti  12 en ekki 7 og enginn af þeim var dvergur

Við tölum ekki um Jesús með orðunum"J.C.and the boys"

Við tölum ekki um Júdas sem"fjandans blaðurskjóða"

Bin Laden hefur ekkert með dauða Jesús að gera

Syndarar hafna í helvíti ekki á fjóshaugnum

Faðir vor skal lesast í himnum ekki út á götu

Mjög áríðandi:Veran sem sat í horninu við altarið og þú kallaðir"fjandans hommatitt"og djöfu.."klæðskifting" það var ég

Með von á að þú takir þetta til greina vi komandi guðþjónustur

Með kærum kveðjum Prófasturinn

 

Með"skítugum skónum"

 

Það endar nú með því að venjulegur íslenskur verka/sjómaður missir allan trúnað á íslenskt réttarfar.Eiga miljónaþjófar virkilega að komast upp með verknaðin.Það hlýtur að enda með því að menn missa allt álit á réttarfarinu og öllum þessum"augnabliksmönnum" sem stjórna þessu landi og láta nokkra"gullskeiðadrengi"sem sanka að sér miljarða komast upp með það,meðan stórhluti af þjóðinni lepur skít úr skel.

 

Ég hef svokallaðan"skertan grunnlífeyrir"vegna búsetu í Svíþjóð um 15 ára skeið.Fyrir bragðið fæ ég ekki afsláttarkort(gráa kortið)og verð að fara uppí 18000 kr með lækniskostnað,Ég er 69 ára og hef  verið sjómaður síðan ég var 14 ára  en varð að hætta 2004 vegna veikinda.Reyndi aftur að vinna en varð að hætta aftur vegna veikinda.Nú er svo komið að ég fæ útborgað frá TR:47.608.Lifeyrissj:48.524.Samtals á Íslandi:96.132 ísl kr per mán kr.Frá Svíþjóð. 2369.00 s kr per mán.Samt. tæp 119 þá mán.

 

                   

Ég er vel meðvitaður að mestur hluti af þessum rýra ellilífeyri er mér sjálfum að kenna.Og með peninga hef ég aldrei getað farið með.Og maður gæti þessvegna sagt "þeim svíður er undir mígur"og ég er ekki að leita eftir neinni samúð langt frá því.Á mínum  yngri árum var "Bakkus"konungur mér kær.Svo kær að ég mátti vart af honum sjá nema þegar ég var á sjó.Bakkus krafðist mikils skatts og þessvegna notaði maður alltaf tækifærið sem gafst til að taka út úr lífeyrissjóði.Þegar Lífeyrissjóður Sjómanna var stofnaður hét hann"Lífeyrissjóður togarasjómanna "Þá gat maður tekið út inneign sína þ.e.a.s.það sem maður sjálfur hafði borgað í sjóðinn ef maður var ekki á togara í 9 mánuði.Nú svona skemmtilegur maður eins og ég var,þegar við Bakkus vorum og hétum þoldi lítið að vera blankur.

 

                                 

Ég var svo svakalega skemmtilegur að ég hélt uppi heilu byggðarlögunum af skemmtilegheitum.Svo sagði fólk kannske,eftir að mínu mati vel heppnuð skemmtiatriði kvöldið áður"djöf... gast verið hundleiðinlegur í gær drengur"Ég held að stjúpa mín hafi aldrei fyrirgefið mér  að ég hrakti allar vinkonur hennar á braut á fertugsafmælinu hennar fyrir ca 47 árum síðan.Eftir að mínu mati óvenju vel heppnuð skemmtiatriði.En svo leið tíminn og við Bakkkus urðum óvinir og erum það enn.En þetta var nú útúrdúr.Aftur til verukeikans sem blasir við mér í dag.

 

Í síðustu viku þurfti ég suður á spítala.Réttara sagt á Borgarspítalan í svefnrannsóknir.Í farteskinu hafði ég beiðni frá lækni hér í Eyjum um "Sneiðmyndatöku"vegna gruns um að eitthvað sé að í meltingar færum og eða einhverjum öðrum"færum".Til að gera lengri sögu stutta þá kom ég upp í Mjódd með fyrrnefnda beiðni.Þar var mér sagt að ég yrði að greiða 11000 kr fyrir myndatökuna.Ég með mínar 15000 kr ínn á banka reikning þurfti að taka ákvörðun um hvort ég léti kíkja á ummrædd "færi"í mér og svelti svo að mestum hluta til næstu mánaðarmóta eða hvort ég léti eftir mér nokkrar "pylsur með öllu"á"skýlinu".Ég valdi pylsurnar.Jæja svo var það heimferðin.

                               

Ég kom á Umferðarmiðstöðina og bað um farseðil til Þorlákshafnar.Ég fékk farmiða á fullu verði 1000.kall(maður hefði nú ekki látið sér nægja rútu á skemmtilegheitaárunum)Ég sagðist vera ellilífeyrisþegi"þetta segið þið allir"sagði stúlkan."sýndu mér ellilífeyriskortið"sagði hún svo."Það hef ég ekki"sagði ég sannleikanum samkvæmt.Þarna sérðu sagði´ún þá.Að lokum féllst hún á að láta mig hafa afslátt eftir að ég hafði sýnt henni bankakort sem ég var með.Vegna þess að ég fluttist af landi til atvinnuleitar vegna þess að stjórnvöld eru eiginlega búinn að ganga af stétt þeirri sem ég tilheyri(skipstjórnarmenn á farskipum)dauðri er mér nú satt að segja refsað.

 

 

Ég fæ ekki svokallað"gráa kort"sem mér skilst að ellilífeyrisþegar fái við 67 ára aldur.Og ég verð að fara uppí 18.000 kr með lækniskostnað þegar aðrir"gamlingar"fá afslátt eftir 4500 kr.Ég endurtek ég veit vel að ég klúðraði lífeyrissjóðnum og fl og kom mér sjálfur í þessa stöðu og er ekki að biðja um neina samúð.En ég er ósáttur út af þessum 2 kortum sem ég fæ ekki vegna skitinna 20.000 króna sem ég fæ í Svíþjóð.Og mér finnst satt að segja ömurlegt að heyra þegar stórþjófar sleppa með feng sinn og fá kannske orðu frá forsetanum fyrir vel unnin störf.Hvað nú ef ég fengi kunninga minn til að stofna með mér hlutafélag og við keyptum t.d 3 skóflur.Þ.e.a.s skóflunar yrðu eign hlutafélagsins og svo myndi ég berja,segjum fv forstjóra fyrirtækis í hausinn með einni skóflunni.Nú ef málinu yrði ekki vísað frá þá hlýtur dæðið(ég sleppi óinu) að dæmast á skófluna.

 

Það er hvað eftir annað vaðið yfir almenning í landinu á koldrullugum skónum af þessum stórþjófum og allslags svikurum sem kenna sig við pólitík Hvernær kemur virkilega kornið sem fyllir mælirinn.Kært kvödd

Útrás í gamla daga

   Jón Oddson um það leiti sem hann flutti út Myndin fengin að"láni" ásamt fleirum úr ævisögu Jóns Oddsonar eftir  Guðmundar G Hagalín sem út 1960

Það er mikið talað um útrás íslendinga í dag .En þetta er ekkert nýtt í sjálfu sér ef horft er til fortíðar.Mig langar til að segja ykkur af einum útrásarmanni frá fyrri tíð.Sem bláfátækur braut sér leið til frægðar og frama í öðru landi.Og greypti spor sín í útgerðarsögu Englands.Maðurinn hét fullu nafni Jón Sigurður Oddson og var fæddur að Ketileyrum í Þingeyrarhreppi í Dýrafirði 1887.Sonur hjónanna Odds Gíslasonar og Jónínu Jónsdóttir(dóttir séra Jóns Jónssonar prests á Gerðarhömrum í Dýrafirði síðar á Stað á Reykjanesi.Séra Jón var skarpgáfaður og annálaður tungumálamaður)Fyrir þegar Jón fæddist áttu þau hjón,Maren sem þá var 3ja ára og Gísla Magnús á öðru ári.Jón ólst upp hjá foreldrum sínum á Ketileyrum og svo á Sæbóli í Ingjaldssandi og enn síðar á Ísafirði.Jón byrjaði sjómennsku sína 17 ára hjá frænda sínum Ólafi Gíslasyni á skonnortunni"Phönix" ásamt Gísla bróðir sínum.Jón var aðeins ráðinn vorvertíðina fram að slætti en Gísli alla vertíðina eða fram í september.Síðar var Jón á hinum ýmsu þilskipum verstfirskum.

 Gamall"tjalli"

Tvítugur að aldri ræður hann sig á enskan togara"Volante"sem var einn af stærstu skipum enska togaraflotans 350 smálestir.Til samanburðar má geta þess að Jón Forseti flaggskip íslenska flotans var 250 smál.Skipstjórinn á Volante hét Walter Wendet maður nokkuð við aldur,ákafamaður mikill,stjórnsamur og reglusamur.Wendet missti síðan réttindi sín í 3 mánuði vegna strands Volante.Í Grimsby voru á þessum tíma bræður sem hétu George og William Letten.Þeir áttu 3 togarafélög sem þeir stjórnuðu,Anchor,Atlas,og Union.En Atlas átti Volante,Eftir veru sína á Volante réðist Jón til hins fræga Loftis

        Ísing

 

Skip Loftis sem Jón ræðist á hét "Ugedale" og var í eigu Union.Nafnið Loftis á eftir að koma meir við sögu Jóns því hann kvæntist dóttir Loftis.Loftis yngri sem var stm hjá föður sínum,þegar Jón byrjaði með þeim skráði nafn sitt í íslenskar sögubækur með brottnámi á Eiríki Kristóferssonar skipherra sem hann fór með til Englands eftir að Eiríkur hafði sem stm á varðbátnum Enok(20 tonna vélbát frá Vestmannaeyjum sem"Gæslan"hafði tekið á leigu sumarið 1924)farið um borð í skip Loftis"Lord Carsson", Um þetta má lesa í ævisögu Eiríks :"'A stjórnpallinum"sem Ingólfur Kristjánson skrifaði og í bók Sveins Sæmundssonar"í Særótinu".En þar nefnir Sveinn 3 skip:"Our Alf"síðan"Tribune" sem sloppið höfðu undan varðskipum og síðan ónefndan togara sem strandaði við Miðnes(1925) en náðis út og kom þá í ljós að stýrimaðurinn sem hét William Loftus hafði verið skipstj á þessum 2 togurum.William Loftus  lenti þá í fangelsi hér og mun Jón hafa leyst hann út.En Sveinn talar ekki um atburðinn með Lord Carson 

 Gamla vitaskipið við Spurn sem sennilega margir gamlir togarasjómenn muna eftir 

Einnig minnist Þórarinn Olgeirsson á Loftis í endurminningum sínum"Sókn á sæ og storð" eftir Svein Sigurðsson.Sumarið 1910 fór svo Jón í stýrimannaskóla og kom út eftir 4 mánuði með stýrimannsréttindi(ekki langt nám það enda þeir sem muna eftir gömlu"striga"sjókortunum ensku og þekktu til Brown´s almanaksins gamla gátu getið sér til um það).Eftir að hafa farið sem háseti á togurum annara útgerða en  Lettens bræðra bauðs honum stýrimannsstaða hjá gömlum skipstjóra sem hafði verið atvinnulaus um hríð en bauðst nú skip.

 Grimsby 

Bæði skip og skipstjóri voru komin vel til ára sinna en veiðar skyldu stundaðar við Færeyjar.Ekki var aflabrögðum við Færeyjar fyrir að fara um þetta leiti.Síðan hófst vertíðin við Ísland og var skipið sent þangað.Sá gamli var ekki vanur þeim veiðum og gekk ílla.Eftir 1sta túr var þeim gamla sagt upp og nýr maður tók við og hafði sá stýrimann með sér.Jón þurfti ekki að ganga atvinnulaus lengi og fékk nú starf sem stm á öðrum kláf sem stundaði veiðar við Ísland en það stóð stutt,bara 1na ferð því honum líkaði svo ílla við skipstjórann.Það var stundum sagt um skipstjóra þess tíma"þetta voru vondir menn en þeir ólu upp góða menn.duglega og nýta"

            Fiskidokkin í Hull frá fyrri tíð

 Eftir þennan brosti lánið við Jóni því hann fékk pláss sem stm á sínu gamla skipi Volante.Þar var þá skipstjóri dani að nafni Peter Jensen,Jón hafði ekki verið lengi á Volante þegar þeir Peter fengu nýrra og stærra skip"Premier"í eigu Lettens bræðra.En við starfi stm á Volante tók bróðir Jóns Gísli sem komið hafði á eftir honum til Englands og hafði eins og Jón eftir tilskildan tíma aflað sér stýrimannsréttinda.Jón fór svo aftur á skólabekk og 4 júlí 1912 hálfu fimmta ári eftir að hann réðst á enskan togara,án þess að kunna stakt orð í ensku lauk hann skipstjórnarprófi.William Letten reyndist honum mjög hliðhollur.Hans fyrsta skip hjá Letten bræðrum var hans gamla skip Volante.Nú sigldi hann sem skipstjóri á sínu gamla skipi til veiða við Ísland,Jóni gekk nú allt í haginn hann aflaði vel.Hann fékk á sig nafnið"Íslands-Jón.William Letten gerði svo Jón að meðeiganda sínum í nýju skipi sem hann var að láta byggja í Selby,Skipið var skírt Walpole.

 B/V Valpole

Sú sem skírði skipið var unnusta hans Ethel Loftis.Svo syrti á álinn 4 ágúst 1914 fáum dögum áður en nýja skipið skyldi afhent hófust ógnir fyrra stríðsins.Jón fór 3 ferðir á Walpole til Íslands,3ja ferðin varð sú síðasta á hinu nýja skipi í bili en það strandaði í svarta þoku en skemmdist óverulega en Jón missti réttindin í 3 mánuði eins og Wendet forðum.

 

 Strandaður enskur togari (hefur ekkert með blogið að gera) 

Walpole var svo tekin í þjónusti breska flotans.Jón var svo skipstjóri næstu ár á allskonar kláfum sem ekki stóðust kröfur flotans til herþjónustu.Eftir stríðið eða í apríl tók svo Jón aftur við Walpole eftir mikla viðgerð af hálfu flotans en samið hafði verið um að skipinu skildi skilað í sama ástandi og flotinn tók við því.1921 seldu svo Jón og félagar Valpole til Íslands.Jón Otti bróðir Guðmundar,sem var ávallt var nefndur"frá Reykjum"skipstjóri á Skallagrím til marga ára,var síðan með skipið í 10 ár en það er önnur saga.

 

   B/V Skallagrímur 

Jón tók svo við skipi í eigu Atlas sem "Verisis"hét.sem hann var með um 1 árs skeið.1923 flutti hann sig svo til Hull(en hann hafði búið í Grimsby)og tók við skipi hjá hinum frægu Hellyers bræðrum.Hans 1sta skip hjá þeim hét"Cerisíó"síðan Sýrian og Norse.

 B/V Leifur Heppni skipið sem Gísli bróðir Jóns var skipstjóri á þegar hann fórst með allri áhöfn í"Halaveðrinu"1925 

Í halaveðrinu mikla 1925 drukknaði Gísli bróðir Jóns með skipi sínu og áhöfn á togaranum Leifi Heppna.Jón var þá á leið á Íslandsmið en fékk á sig brot þegar hann var að nálgast landið og varð að leita hafnar í Hafnarfirði.Jón stofnaði svo hlutafélagið "Oddsson & Co,Lth.Hann keypti svo togaran"Lord Fisher af þeim Hellyers bræðrum.Jón lét svo smíða fyrir sig skip sem hann nefndi"Kópanes"

B/V Kópanes.Fyrsta"nesið"sem Jón lét byggja

Kópanes var fyrsti enski togarinn sem settur var dýptarmælir í.Skipið var manna á meðal kallað"Gullnesið"vegna góðrar afkomu þess.Samvinnu hans við Hellyers bræðra lauk svo eftir 10 ár.Hann lét nú smíða nýtt skip sem hann nefndi"Rifsnes"Eitt sinn er Jón var í landi hitti hann mann sem kynnti sig sem:William Reed og væri hann framkvæmdarstjóri fyrir skipasmíðastöðinni:"Smith Dock"í South Rank of Tees"

 

T.v mágkona Jóns að skíra B/V Brimnes og skipið sjálft t.h.Menn sem þekkja til "síðutogara"sjá munin á skipinu og hinum eldri útgáfunum

Milli þessara manna tókst svo góð vinátta og sem átti eftir að setja svip sinn á togarasöguna því Reed var með teikningar af togara sem var með nýju lagi sem hann taldi mikla framför frá því sem tíðkaðist á þeim tíma.Jón samdi nú við Reed um byggingu á nýjum togara með hinu nýja lagi skipið hlaut nafnið"Brimnes"Hann seldi svo Kópanesið en lét Reed byggja nýtt skip sem hlaut nafnið"Reykjanes"

 B/V Reykjanes

1935 hætti Jón sjómennsku og kom í land til að stjórna rekstri skipa sinna.Þegar komið var fram á árið 1938 var kominn slíkur óhugur í Jón út af ástandinu í Evrópu að hann var að hugsa um að selja að minnsta kosti eitt af skipum sínum og flytja til Íslands.En útgerðarhorfur þar,voru engan veginn hagstæðar,afkoma togarana mjög erfið,Seint á árinu 1938 fékk hann frá flotastjórninni hátt tilboð í Reykjanesið sem hann tók.1939 fóru svo hjónin í orlofsferð til Íslands.Meðan hann var þar fékk hann skeyti frá skrifstofu sinni úti um að flotastjórnin hefði gert tilboð í Brimnes.Þetta var upphafið að endi útgerðarsögu Jóns Oddsonar.Nú gríp ég beint niður í endurminningar Jóns skrifaðar af Guðmundi G Hagalín sem ég hef annars stuðst við.

Í reynsluför um borð í einu skipanna sem Jón lét byggja á kreppuárunum.Jón innan um menn sem kannske sviku hann að lokum?

 "Einn af góðkunningum Jóns hafði verið foringi í flughernum á stríðsárunum(fyrri ath,mín)og fengið megna óbeit á styrjöldum.Hann var og mjög óánægður með aðgerðar og úrrræðaleysi stjórnarinnar í atvinnu og viðskiptamálum.Þeir Jón höfðu oft tekið tal saman um þessi efni og reynst sammála.Þegar þau hjón komu úr orlofsförinni til Íslands,hittust þeir og ræddu ástand og horfur.Og að vanda voru þeir á sama máli.Svo sagði þessi góðkunningi Jóns:"Heyrðu eigum við ekki að ganga í þennan nýja flokk""(Frægur flugmaður úr fyrra stíði Oswald Mosley sem hafði verið þingmaður Íhaldsflokksins en gengið í raðir Verkamannaflokksins og hafði verið ráðherra í stjórn þess flokks 1929 en þegar Verkamannaflokkurinn gekk til stjórnarsamstarfs við Íhaldsflokkinn fór Mosley úr honum og stofnaði nýjan flokk sem hann kallaði Breska sambandið.Þessi flokkur gagnrýndi mjög stjórnarfarið og framkvæmdaleysið og boðaði frið í samvinnu hinna vestrænu þjóða,Aths. mín en stuðst við bók Hagalíns um Jón)

 

 Hinn hægrisinnaði Oswald Mosley 

Jóni hafði ekki áhuga á neinum pólitískum afskiftum en gekkst inn á að ganga í flokkin ef einskins yrði krafist af honum annað en að borgar ársgjald til hans.Þetta varð sennilega til þess sem á eftir kemur í lífi Jóns.En flokkurinn var eiginlega fasistaflokkur og var hliðhollur Mussólini og Hitler.Til Jóns hafði ráðist til samstarfs íslenskur maður að nafni Guðmundur Jörgensson  sem unnið hafði hjá voldugu fyrirtæki"Mac Gregor Gow & Holland" og haft t.d.með að gera afgreiðslu á íslenskum togurum í Hull.Jón varð þess fljótlega vís eftir að þeir Guðmundur hófu samstarf að hið volduga félag sem Guðmundur hafði unnið fyrir,tók samstarf þeirra óstinnt upp enda höfðu þeir misst spón úr aski sínum hvað varðaði þjónustuna við íslensku togarana.Einnig varð Jón alltaf meira var við öfund og andúð í sinn garð vegna velgengni sinnar og skipssmíða á kreppuárunum..

  Ein af"dokkunum"í Hull í dag

 Og nú var ekki aðeins sá höggstaður á Jóni notaður heldur var nú alið á þeirri tortrygni að hann væri útlendingur (hann hafði verið breskur ríkisborgari frá 1915)og þeim væri ekki treystandi á þessum viðsjárverðu tímumÚr bók Hagalíns:"Eitt sinn var Jón á gangi niður við skipskvína kom til hans maður sem hann hafði kynnst lítillega,og sagði við hann:""Jæja hvernig lýst þér á þetta allt saman?""O,það er ekkert á að lítast"svaraði Jón"Þér eruð þó ekki í vafa um,hverjir vinni stríðið?"spurði maðurinn og Jóni virtist einhver fíknisvipur koma á andlit honum."Nei,það er ég ekki"mælti Jón af þunga,"Sigurvegarnir verða dauði og vonbrigði""

 Togari með gamla laginu sennilega B/V Geir RE

Ekki ætla ég mér að hafa skoðun á stjórnmálaskoðunum Jóns annað en það sem stendur í bók Hagalíns en ég hugsa að hann,ásamt fleirum hafi þótt til um uppbygginguna í Þýskalandi á árunum fyrir seinni heimstyrjöldina.Burtséð frá hernaðarbröltinu á þjóðverjum á þessum tíma og pólitíkinni.Ég hef heyrt að margir af okkar farsælustu skipstjórum bæði fiski/fragt hafi hrifist af uppbyggingunni og tækniframförunum sem þeir sáu í þýskum höfnum. burtséð frá allri pólítík.Menn sem komu frá landi sem moldarkofar voru enn við líði og verkfærin að miklu leiti handbörur"páll"og "reka".Þjóðverjar byggðu líka togara fyrir breta(svokallaða sáputogara"Seifen Schiffen)sem þóttu að mörgu leiti skara framúr t.d. með sjóhæfni.En 17 júlí 1940 var Jón handtekinn og settur í fangelsi fyrst í Hull en síðan í Leeds,Liverpool og síðast hafður í haldi á eyjunni Mön.

Tveir íslenskir svokallaðir "sáputogarar"Tv B/V Vörður BA og B/V Kári RE t.h.En nafnið kemur af því að bretar borguðu þjóðverjum fyrir togarana með sápu

Guðmundur Jörgenson sagði Jóni seinna,að daginn eftir að Jón var tekinn höndum hefðu togaraeigendur í Hull haldið fund og honum vikið úr öllum samtökum sínum og lagt bann á að fyrirtæki hans Oddsson & co fengi að starfa.Maðurinn sem stundum var kallaður ´Ráðvandi Jón"og Íslands Jón"var nú svikinn af félögum sínum út af  greiðslu á einu ársgjaldi í hinn enska fasistaflokkinn" British Union"Hinn 3 nóv var Jón svo leystur úr haldi með vissum skilyrðum.En honum var t.d.bannað að fara til Hull þar sem fyritæki hans,eða réttara sagt rústir af þeim voru..Eftir lausnina úr fangelsi settist Jón að á eyjunni Mön og rak þar búskap.

  Líkön af nýrri gerð af síðutogurum en Reed byggði fyrir Jón

Jón fluttist svo til Íslands 1955.Hann dó svo  í Reykjavík 26-03-1967.Í morgunblaðinu 3 apríl 1967 er minningargrein um Jón eftir frænda hans og ævisöguritara Guðmund G Hagalín.Við samning þessa blogs er stuðst við Ævisögu Jóns Oddsonar eftir Guðm.Hagalín"Í vesturvíking"Einnig er vitnað í Ævisögu Eiríks Kristóferssonar  eftir Ingólfs Kristjónssonar"Á stjórnpalli"Æviminningar Þóranis Olgeirssonar.Myndir eru sumar fengnar að"láni"úr bók Hagalíns og umræddum bókum einnig myndir sem ég hef viðað að mér úr ýmsum áttum svo af "netinu"Ég vona að einhver hafi haft ánægu af sögu þessa mikla útrásar og athafnamanns .Kært kvödd.

Ofviðrið í jan 1952

 

Ég "bloggaði"um daginn um "Flying Enterprise"og örlög þess.Dagurinn var 4 janúar 1952. Suður á Atlantshafi geysaði ofviðri "Flying Enterprise" á hliðinni suður þar og Gullfaxi Flugfélagsins var veðurtepptur í Prestvík.Frá Akranesi reru 4 bátar aðfaranótt  hins 5 jan þrátt fyrir slæmt útlit.En spáin var :"Suðaustan kaldi fram á morgun,en þá líkur fyrir að hvessti á SA með snjókomu.Bátarnir voru:Sigrún,Fram,Valur og Ásmundur.Haldið var á svokallaða"Norðurslóð"ca 20-30 sml NV frá Akranesi.Á Sigrúnu AK 71 sem var nýlegur 65 tonna bátur byggður í Danmörk 1946(í eigu Sigurðar Hallbjarnarsonar h.f á Akranesi)byrjuðu menn að leggja línuna eftir 3ja tíma stím og tók það um 1 tíma.Þegar því lauk og verið var að setja út endabaujuna vildi ekki betur til en svo að færið lenti í skrúfuna .Guðmundur ((Jónsson) skipstjóri  stöðvaði vélina af bragði,færið skorið frá og síðan haldið að næsta flotholti.Þegar hér var komið var komið SA hvassviðri og sjór allmikill.

 Guðmundur Jónsson t.v stóð við stýrið allan tímann sem þeir börðust við ofviðrið og hvað sem á gekk sást honum aldrei bregða.T.h áhöfnini á mb Sigrúnu.Fremriröð frá v Þórður Sigurðsson stm.Guðmundur Jónsson skipstj.Gunnar Jörundsson 1sti vélstj.Aftari röð frá v.Ásgeir Ásgeirsson matsv.Trausti Jónsson hás.Kristján Fredriksen 2ar vélstj.Myndin sem tekin  var af þeim félögum nokkru eftir hrakningarnar er tekin úr bók Sveins Sæmundssonar"Menn í sjávarháska"

Meðan Sigrún sigldi að næsta bóli og mennirnir fengu kaffi herti veðrið  mikið.Vindurinn hafði snúist og og var nú komið SV rok sjólagið versnaði þegar SV stormurinn skall á austanöldunni.Þetta er að hluta tekið úr bók Sveins Sæmundsonar.Menn í sjávarháska(útgefinni1966)Síðan er lýst  ótrúlegum baráttu skipverja fyrir lífi sínu.Skipið fékk á sig hvern brotsjóinn á fætur öðrum.En með ósegjanlegum dugnaði og miklum sjómannshæfileikum tókst Guðmundi og skipshöfn hans að halda bátnum á floti.á einum stað stendur m.a:"Veðrið var nú orðið ofsalegt og sjólag með versta,sem gerist.Brotsjóir risu og hnigu."Brú bátsins fylltist og talstöð varð óvirk.Þessa nótt bar Sigrúnu SV yfir Faxaflóa og kl 6 á sunnudagsmorgunn höfðu bátsverjar landkenningu.þeir sáu vita aftur út og taldi Guðmundur að um Garðskagavita væri að ræða.Þeir myndu því vera í Miðnessjó.Síðan segir m.a:"Ennþá var veðurofsinn slíkur að Guðmundur taldi óráðlegt að snúa skipinu undan,Með morgunskímunni lægði veðrið heldur,þótt enn væri stórviðri.

                       

Ekkert sást til lands vegna særoks og myrkurs er þeir hófu undirbúning að siglingu heim á leið..Þeir tóku rúmdýnurnar,gegnvættu þær í olíu og bundu færi um.Um áttaleytið snéri Guðmundur skipinu undan og hélt með mjög hægri ferð skáhallt undan veðrinu með stefnu næst norðri.Um leið létu bátsverjar dýnurnar fyrir borð og festu færin afturá.Olían smitaði og lægði sjóina sem komu æðandi á eftir skipinu,en þessa naut of skamma stund við"Þórður(Sigurðsson stm)hafði brotist upp á brúarþakið til að reyna að sjá til lands.Allt í einu reið brotsjór á skipið stb og kastaði því á hliðina .Kristján(Fredriksen 2 vélstj)sem staddur var í stýrishúsinu sér er Þórð tekur út  af þaki stýrishússins og lætur Guðmund vita um að Þórð hefði tekið fyrir borð.Svo segir m.a:"það sem skeði á næstu mínútunum er næstum því yfirnáttúrlegt"Síðan segir frá þegar þeim tekst með harðfylgi að bjarga Þórði sem var orðinn meðvitundarlaus þegar þeir náðu honum.En lífgunartilraunir báru árangur og komst Þórður fljótlega til meðvitundar aftur og hresstist brátt.,

 

Síðan hélt ferðinni áfram í æðandi brotsjóum.Þegar bjart var orðið var rokið hið sama,V/B Sigrún sigldi með hægri ferð skáhallt undan veðrinu og snögglega versnaði sjólagið til muna og taldi Guðmundur þá komna í Garðskagaröstina.Þarna varð darraðardansinn en ferlegri en þar sem þeir höfðu verið fyrr um morgunninn.Þeir höfðu fengið á sig 3 brotsjói í þessum róðri.Síðan segir í bók Sveins:"Hverjar sem hugsanir skipstjórans hafa verið er þeir sigldu austur yfir Garðskagaröst í trylltum ham,þá sá honum enginn bregða,né heldur í annan tíma í þessum hrakningum.Eftir nokkurn tíma breyttist sjólagið aftur til hins betra og Guðmundur og menn hans sáu að allt hafði verið rétt sem hann hafði sagt um siglinguna"Rétt á eftir fann Varðskipið Þór bátinn og fylgdi honum til Akranes,Og síðan segir:"Og þegar Sigrún renndi inn á lygnuna fyrir innan enda hafnargarðsins á Akranesi um kl 17 á sunnudag voru um 2 hundruð manns komnir á bryggjuna til þess að taka á móti mönnunum sem svo sannarlega voru heimtir úr helju"

 

 mb Sigrún AK 71 að koma til hafnar á Akranesi sunnudag 6 jan 1952.Ílla útleikin.Myndin tekin úr bók Sveins

Af hinum bátunum er það að segja að M/B Valur kom aldrei að landi.

Valur AK sem fórst í veðrinu.Myndin tekin úr bók Jóns Björnssonar Íslensk skip 

En það skeði fleira í þessu fárviðri.V/S Eldborg MB 3 lá við bryggju í Borgarnesi er veðrið skall á.Áhöfninni tókst með harðfylgi að koma vélinni í gang og stýra skipinu upp í svokallaða "Samlagsfjöru"Það er óvíst um leikslok hefði skipið lent í sjálfu Brákarsundinu og í bardaga við Brákarsundsbrúna,.Ég fylgdist með þessu eftir að birti laugardaginn 5 jan. úr svefnherbergisglugga foreldra minna.

               Ég átti heima í húsinu sem ber yfir hvalbakinn á Eldborg á myndinni t,v á strandstað í Borgarnesi í Jan 1952.Til gamans þá fæddist ekki ófrægari maður en Ólafur Thors í þessu húsi.Sem var ráðherra þegar Sjómannadeginum var komið á fyrir 69 árum.

 

     Ég gæti verið einn af"guttunum"á myndinni til hægri.Myndirnar af Eldborginni á strandstað teknar úr bók"Hassa"um Eldborgina

 

Svo er veðrinu hafði slotað 7 jan þá var ég ásamt fleirum staddur við strandstað Eldborgar:Sést þá ekki hvar kemur skip inn fjörðinn og fer nokkuð óvanalega leið en rambar samt framhjá verstu skerjunum.Ástæðan sennilega sú að sjávarhæðin var mikin eftir þetta mikla SV rok.Nema hvað skipið nálgast nú þorpið á réttri leið.Menn með vit á skipum sögðu þetta togara og töldu að þarna færi rammviltur"tjalli"Þegar skipið er komið ca þvert af Rauðanesi(nes nokkuð vestar í firðinum en þorpið)snarbeygir það í bb og strandar á nesinu.

         Faxi ex Arinbjörn Hersir. Myndin úr bók Jóns Björnssonar

 

Slysavarnarmenn voru farnir að tygja sig til ferðar á strandstað og bjarga mönnum þegar uppgötvaðist að þarna var á ferðinni B/V Faxi(áður Arinbjörn Hersir)sem strokið hafði úr Hafnarfjarðarhöfn.Hann hafði sem sé slitnað þar frá bryggju og siglt aleinn yfir alla boða og sker inn í Borgarfjörð.Ótrúlegt.Kristján Gíslason vélsmiður sá kunni skipabjörgunarmaður náði svo báðum skipunum út óskemmdum.

 Hinn kunni skipstjóri Sigurjón Einarsson oft kenndur við B/V Garðar keypti ásamt Jóni Gíslasyni útgerðarmanni í Hafnarfirði togaran Arinbjörn Hersir og skírðu hann Faxa,Á myndinni sést hann í brúarglugganum og skipshöfnin fyrir framan spilið.Sigurjón var einn af helstu baráttumaður fyrir Sjómannadeginum sem ósvífnir"auraapar"vilja nú feigan.Myndin úr æfiminningum Sigurjóns

Í sambandi við þessa frásögn hér að framan þá finnst mér það lýsa auðvirðilegri lákúru við minningu þeirra manna sem þarna börðust við ofureflið og höfðu sigur í þetta sinn með dugnaði.snilldar sjómennsku og ósérhlífni.Og fleiri dæmi má nefna um menn sem höfðu sigur þar má nefna t.d hrakningar M/B Kristjáns 1940.Björgu 1948.og fl og fl.

         

Að ég tali nú ekki um þá sem þarna létu lífið sem og í öðrum sjóslysum. Hvernig nokkrir menn blindir af fégræðgi ætla sér að eyðileggja þann minningardag sem Sjómannadagurinn er,um hetjulega baráttu sem oftar enn ekki enduðu með ósigri.Þótt sumir af þeim"drullist"til að gera vel við sitt fólk á einhverjum bæjarhátíðum Mér finst það stéttarfélögum sjómanna og bæjaryfirvöldum á þeim stöðum sem útgerð er,það til háborinnar skammar að leyfa þessum mönnum að fótumtroða minninguna um þá menn sem lögðu lífið að veði til að framfleyta þessari þjóð.Og sannarlega lögðu grunnin að auði þessara "aurafífla"

 

Sjómannadagurinn á ekkert frekar að vera einhver skemmtihátið sjómanna heldur og ekki síst minningardagur um þá sem ekki höfðu þá gæfu með sér að ná landi.Kært kvödd.

Ps:þær myndir sem engar skýringar eru við eru teknar af netinu

Árans

 

Ég veit að það er að"bera í bakkafullan lækinn"að tala um þessa"árans"ferju sem keypt var til Grímseyjarferða.Ef maður les frétt Moggans í dag um þessa margumtöluðu ferju þá tekur maður eftir að það er sett komma yfir 2 a-um í nafninu.Oilean Arann og skipið nefnt:Oileáin Árann.Þetta mál er allt að verða að sem gæti verið svo vægt sé til orða tekið"árans klúður"hvað sem svo olíuám viðkemur.Ég skil bara ekki þar sem segir t.d.í greinini"Sturla Böðvarsson þáverandi samgönguráðherra tók um það pólitískt upplýsta ákvörðun að hafa heimamenn í Grímsey með í ráðum varðandi endurbætur á ferjunni Oileáin Árann. Þetta gerði hann eftir að hann kynntist óánægju Grímseyinga með kaup á ferjunni frá fyrstu hendi í ágúst 2005, þegar hann var þar staddur í embættiserindum"Fv ráðherra samgangna ætlar að klína klúðrinu á Grímseyinga sjálfa.

 

      

Nú væri gaman að hann tæki um það"pólitískt upplýsta ákvörðun"að upplýsa eftirfarandi:Af hverjum keypti íslenska ríkið virkilega skipið ?Er fótur fyrir þeim kvitti sem heyrist í"frumskóartrommunum"að íslenskir aðilar(jafnvel búsettir í Dublin)hafi keypt skipið fyrst en selt svo íslenska ríkinu gripinn með dágóðum hagnaði ?í gegn um hvaða"meglara"var skipið keypt og hver var þóknun hans?.Mér finnst bæði nv og fv ráðherrar samgangna skulda þjóðinni svör við þessum 3 spurningum.Ef hreint mjöl er í pokahorninu á ekki að vera vandi fyrir þá að svara þessum sjálfsögðu spurningum.Það ætti að taka af allan vafa og þagga niður í"frumskóartrommunum"Og að saklausir menn séu þá ekki undir neinum grun.Hvað varðar þátt"Eyjaskegga"sjálfra er vert að rifja upp hvað stóð í"Fréttablaðinu"þ 16 ágúst.Þar er rifjað upp svolítið um aðdraganda málsins.Þar segir m.a. um atburðarrásina"Apríl 2003 Samgönguráðuneytið skipar starfshóp til að fjalla um samgöngur til Grímseyjar.

 

   

Febrúar 2004:þar er sagt frá skilum starfshópsins og segir m.a:"Þar kemur meðal annars fram að  Einar Hermannsson skipaverkfræðingur og AÐALRÁÐGAFI(Leturbr.mín)Vegagerðarinnar í FERJUMÁLUM(leturbr.mín)hafi verið fenginn til ástandsgreina Sæfara gömlu Grímseyjarferjunnar.Í niðurstöðu greiningar hans kom fram að kostnaður við að halda Sæfara úti sem Grímseyjarferju til ársins 2018 væri um 137,8 milljónir"Segi og skrifa 137.8 milljónir"(innskot mitt)Í áliti starfshópsins kom ennfremur fram að það væri óraunhæft að fara út í þær breytigar,sérstaklega með tilliti til þess kosnaðar sem Einar ætlaði til að breytingarnar hefðu í för með sér(Voru það ekki þessar 137.8 milljónir,ath.mín)Síðan er sagt frá að það sé samdóma álit starfshópsins að huga að nýsmíða skip og vegna ástands á skipamörkuðum séu kaup á notuðu skipi útilokuð að ráði títtnefnds Einars.

15-16 Nóv 2004:"Sami Einar Hermannsson fer til Írlands til að skoða"Oilean Arann"til að meta hentugleika skipsins til Grímseyjarsiglinga.Ferðin farin samkvæmt ósk Vegagerðarinnar"

19 nóv 2004:"Skýrsla Einars Hermannssonar um skoðun á "Oilean Arann" er afhent Vegagerðinni.Þar kemur fram að Einar telji skipið MJÖG HENTUGT(leturbr.mín) til Grímseyjarsiglinga.Áætlar hann að kaup og endurbætur á því um 150 milljónir(takið eftir:aths.mín)Segir hann ennfremur að að nýsmíði á skipi muni kosta um 600 miljónir:Því segir hann Oilean Arann vænlegan kost"(athyglisvert miðað við seinni yfirlýsingar hans sjálfs.Aths.mín)

12 apríl 2005.Þar er minnisblað frá Vegagerðinni dagsett þ.5 apríl sama ár kynnt ríkisstjórninni.Þar er ma.a talað um að heildarkosnaður við kaup og endurbætur á ferjunni séu 150 miljónir og tekið fram að þá yrði ferjan komin í 1sta flokks ástand(í hvaða flokki skildi hún vera eftir 400 milljónir.aths mín)Ríkisstjórnin veitir heimild til kaupanna á Oilean Arann á grundvelli þessarar áætlana.

23 sept 2005 Ólafur J Briem skipaverkfræðingur hjá Siglingastofnun fer Írlands að skoða Oilean Arann að beiðni samgönguráðuneytis með í för eru fulltrúar Grímseyjar og Vegagerðar.

 

25 sept 2005:Ólafur skilar skýrslu sinni til samgönguráðuneytis.Hún er svört og segir hann m.a.að ástand skipsins sé"í einu orði sagt hrörlegt sökum vanhirðu og skorts á viðhaldi."Síðan rekur hann ýmislegt um hvað hann og Grímseyjingar höfðu um skipið að segja sem ég nenni ekki að rekja hér.

Svo kemur "rúsínan í pylsuendanum"

26 sept 2005:"Sveitastjórn Grímseyjar sendir samgönguráðuneytinu póst þar sem hún segir:"að miðað við þau gögn sem hún (sveitarstórnin)hafi undir höndum og eftir að hafa kynnt sér ástand"Oileain Arinn"geti hún ekki mælt með því að skipið verði keypt að svo stöddu,Þar kemur einnig fram að sveitarstjórnin telji varhugavert að áætla að kostnaður við að koma Oilean Arann í viðunandi horf sé minni en nýsmíði á skipi".

 

Þetta er svona í stuttu máli sem stóð í"Blaðinu"þ.16 ágúst núna annó 2007.Þetta er orðið með endemum hvernig menn reyna að bera af sér sakir.Enn og aftur má almenningur hlusta á endalausar lygar af hálfu þeirra sem hann hefur valið til stjórnunar á landinu.Maður hlýtur líka að spyrja sig af hverju getur Vegagerðinn ekki notað Skipaverkfræðinga annara ríkisstofnunar þ.e.a.s.Siglingarstofnunar en þarf að leita ráða hjá aðilum í "einkageiranum"

 M/S Hekla 3 við bryggju í Grímsey

 

Svonalagað skil ég,að mestuleiti ómenntaður maðurinn ekki.Þessir spekingar hjá viðkomandi stofnunum gætu kannske útskýrt það fyrir mér við tækifæri.Hvernig geta þessir menn ætlast til að ungdómurinn hegði sér sæmilega þegar stjórnendur landsins hegða sér eins og þeir gera.Standa ljúgandi án þess að blikna fyrir framan alþjóð trekk í trekk.Hvað ungur nemur gamall temur.Og nú vil ég að hinn ræðustólslemjandi áður óbreittur þingmaður og núverandi ráðherra samgangna láti að ósk sinni þá, um að öll gögn í málinu komi upp á borðið.Annars er hann maður að minni.

 

Ég las einhverstaðar (mig minnir haft eftir Jonathan Swift hinum Írska höfundi ferða Gulivers)að allir miklir ríkisráðandi menn fylgdu 2 meginreglum "að láta sér aldrei bregða og standa aldrei við orð sín"Kært kvödd

Sturla mælti fyrir um samráð