"Finanskrisen i Sverige 1990–1994"

Ég vitna hér í grein í Aftonposten í Jan 1995

De kostade skattebetalarna 35 miljarder. Men själva kom de undan med feta fallskärmsavtal.
Bankdirektörerna, som styrde in Sverige i den djupaste finanskrisen sedan 1930-talet.
De gav på nittiotalet girigheten ett ansikte.
Det började 1985 när bankerna inte kunde hantera situationen som uppstod när regeringen avreglerade kreditmarknaden. Plötsligt kunde bankerna låna ut hur mycket pengar som helst. Och det gjorde de.Mer eller mindre seriösa låntagare kom och ville köpa fastigheter till allt högre priser. Priser som inte stod i relation till vad fastigheterna kunde inbringa i intäkter. 
Köpen spädde på inflationen, som i sin tur minskade skuldernas värde. Och så steg priserna igen För man trodde ju att priserna skulle stiga igen. Och bankerna lånade ju så gärna ut pengar.

 

Priserna svängde
Så kom en internationell lågkonjunktur och en skatteomläggning som väckte insikten. Inflationen kommer minska. Fastighetspriserna började svänga och i september 1990 ställde det börsnoterade finansbolaget Nyckeln in betalningarna.Nu börjar raset. Från nyåret 1990 faller fastighetspriserna med 50 procent på två år.Nu kommer konkurserna. Spekulanter som startat fastighetsbolag och spelat högt med bankernas slarviga utlåningar faller nu ihop som korthus.
 

 

 

Enorma förluster:Och bankernas kreditförluster blir enorma. 
Gotabanken går omkull och slåss ihop med Nordbanken , som också skulle ha gått omkull om inte staten pumpat in 65 miljarder.Andra banker, som SE-banken, begär hjälp av staten om stöd för att klara situationen. Man klarar ig till slut undan konkurs utan statligt ingripande genom att öka vidden mellan in- och utlåningsräntan. Det blev alltså bankernas övriga kunder som dyrt fick betala bankernas fiaskon.Enligt den oberoende ekonomen professor Johan Lybeck kostade den vidgade räntemarginalen hushållen och företagskunderna 85 miljarder under åren 1990-94.
Staten har i sin tur fått igen en del av sina utlägg. Men enligt oberoende ekonomers 1998, professorerna Peter Jennergren och Bertil Näslund, kostade krisen skattebetalarna 35 miljarder kronor.Allt medan bankdirektörerna som var ansvariga för bankernas vidlyftiga och slarviga låneaffärer klarade sig utmärkt. På olika nivåer fick man förtidspension eller avgångsvederlag.
 

 

 

Fängelse i Finland
Även Finland genom gick en svår bankkris.Men här betalade man inte ut några fallskärmar. Tvärtom. Här dömdes istället sju bankdirektörer till fängelse.Och chefen för Arbetarbanken, den förre socialdemokratiske partiledaren Ulf Sundqvist dömdes till 41 miljoner i skadestånd. Efter förlikning sänktes summan till 2 miljoner kr.

Här är rekordfallskärmarna för några av de bankdirektörer som spelade bort bankernas miljarder och sedan fick sparken.
Nordbanken
Göran Hållén, vd för privatdivisioner: 22 086 649 kronor.
Rune Barnéus, koncernchef: 17 492 945 kronor.
Lars Hjortengren vice vd: 10 000 000 kronor.
Christer Ragnar vd för företagsdivisionen: 7 937 036 kronor.
Gotabanken
Per-Olof Sjöberg, vd: 34 990 000 kronor.
Gabriel Urwitz, vd: 7 000 000 kronor.
Första sparbanken
Bertil Sjöstrand, koncernchef: 7 000 000 kronor.
Karl Henrik Pettersson, vd: 7 000 000 kronor

Ég læt fólki eftir að þýða þetta.Einu sinni var sagt"það er margt líkt með skít og kúk"það finnst mér í þessu tilfelli.Kært kvödd och på svenska"ha det bra"

Spiling og fl.

Það verður erfitt mál að komast í botns í þessum málum.Spilling hefur fylgt mannkyninu frá upphafi.Ekki er ég svo fróður maður að ég geti skilgreint orðið spilling.En hún dansar svo á línu óheiðarleika og siðleysis  að oft er erfitt á sjá hvort hún er saknæm eður ei.Oft er talað um"löglegt en siðlaust"En menn eru misjafnega spilltir.Ekki ætla ég mér að spila einhvern geislabaugsengil.

 

 

Eða neins annars" Baugs"Ég er ósköp venjulegur maður með mína veikleika.Ég bjó í Svíþjóð 1990-2005.Þegar ég var nýfluttur þangað skall þar á"kreppa"Orsök hennar var mér að vísu aldrei alveg ljós.En eitt man ég að mikið var talað um að væri andvaraleysi fv forsætisráðherra Ingvar Carlson sem hafði stjórnað landinu í nokkurn tíma áður,að kenna.Hann hefði sofandi látið reka á reiðanum.Ég heyrði menn tala um og bera saman stjórnunarhætti hans og forsætisráðherra Danmerkur Poul Schlüter.

 

 

Hvernig sá síðarnefndi sem stjórnaði Danmörk í að mig minnir 11 ár með minihlutastjórnum og tók ýmsar miður vinsælar ákvarðanir meðan Ingvar tók lán fyrir"velferðinni"í Sverige.Ekki ætla ég mér að dæma um það.En hræddur er ég um að einhver"sofandaháttur"sé sök þess sem við erum að upplifa nú.En mig langar að rifja upp ýmislegt sem kom í farvatn kreppunnar í Sverige.Banki að nafni"Nordbankinn"var á hausnum og ríkið tók í taumana svo að sænskur almenningur tapaði ekki stórum upphæðum.3 af bankastjórum bankans fengu tugir milljóna í svokallað "fallskärmsavtal"(fallhlífarsamninga).

 

 

En ég hugsa að upp úr þessari svokallaðri kreppu  í Svíðþjóð hafi komið að mínu áliti öllu "heiðarlegra"þjóðfélag.Þótt ég hafi  nú marga fjöruna sopið í heiðarleikanum blöskraði mér ýmiss mál sem komu þar upp.Ýmisleg sem ekki þoldi dagsins ljós og spilltir bankamenn og stjórnmálamenn höfðu stundað í áraraðir kom fyrir sjónir almennings.Heil bjæjarstjórn (komunalråd)lenti í fangelsi.Ein socialnefndin fór til Bahamas til að"kynna"sér slík mál þar.Fjölmiðlar komust í málið og fólkið kom eins og stórglæpamenn til baka með yfirhafnirar yfir höfðinu á flugvellinum.Yfirmaður hjá Járnbrautum Ríksins fauk eftir"kynnisferð"til Íslands.Þessi"kreppa"kostaði svía 35 milljarða sænskar.

 

 

Fleiri og fleiri voru spillingarmálin sem upp komust í sambandi við sænsku kreppuna.Maður leiðir hugan að hvernig þetta hefur verið þegar svíar voru"forríkir"eftir stríðið.En þetta rímar allt vel við það sem hér skeði nema ef skyldi"fallskärmsavtalen"En svo er það rannskóknin á hvað skeði sem brennur á mönnum. Það er komið að hálfgerðri úrslitastund fyrir þessa þjóð.Ætla hún að láta fámenna klíku auð og menntamanna hella yfir sig lygasoramum einusinni enn.

 

Nú má enginn taka orð mín þannig að ég sé á móti menntamönnum en því miður eru þeir margir menntamennirnir sem eru flæktir í hina ýmsu spillingu sem virðist hafa forgengið hér á undanförnum árum.Eru í forsvari fyrir hinar ýmsar opinberar stofnanir,gerspilltir og með dollaramerki í augunum.Hræddur er ég um að pappírstætarnir séu ornir heitir í sumum bönkunum.Þar sem fólk sem var í háum stöðum hjá þeim, en eru nú er ornir stjórar hjá viðkomandi banka.Það læðist sá grunur hjá ómenntuðum alþýðumanni að menn reyni að fela slóð sína hafi hún verið til.Slíkt er þegar á botninn hvolt"bara mannlegt".

 

Orðtak sem notað er um fína þjófa en ekki fólk eins og kannske mig eða okkur sem minna mega sín.Af hverju var ekki utanaðkomadi fólk sett strax sem stjórnendur bankana.Helst fólk sem hefur starfað erlendis en þó ekki í sambandi við þá.Maður heyrir t.d talað um hagfræðinga sem eru að kenna erlendis.Ég veit ekki betur en svíar hafi rekið allt"stóðið"úr þeim bönkum sem þeir gripu inní á sínum tíma.Og sett óviðkomandi fólk í staðinn.Finnar dæmdu nokkra í fangelsi.En svíar eru nú „9.234.209" (augusti 2008)og Finnland:"5,315,280",

 

 

En íslendingar á við Gautaborg í Sverige hvað íbúatölu áhrærir.Svo það verður svert að finna algrerlega hlutlausan mann hér á landi.Viss er ég um að ef t.d Sjálfstæðisflokkur og Samfylking hlusta nú ekki á fólkið í landinu hrynur fylgið af þeim.Þá meina ég aðra en einhverja sjálfskipaða snobbara sem troða sér í alla fjölmiða og fréttaskýringaþætti

Snobbið í mörgu af þessu fólki er svo yfirgengilegt að maður fær það á tilfinninguna að ekkert að viti verði gert.Og spillingin er virkilega sýnileg en öllum sýnist sama.Ég spyr t.d. hvernig getur verkalýðs foringi með fleiri milljónir á mánuði samið fyrir afgreiðslustúku í lágvöruverslun.Og hvernig er það fyrir"heiðarlegan"verkalýðsforinga að reyna að ná samningum við þessa"guldrengi"sem í vatn aldrei hendi hafa difið,sem er búið að"pota"inn á alla staði sem einhverra peninga er von?

 

 

Þessi andsk..... menntahroki sem alstaðar virðist ríða við einteyming.Ef þú er ekki með BA í einhverju ertu úti að skí.. Ekki marktækur í þessum spekingaheimi.Einhverjar kenningar sprottnar út af enn meiri snobburum tekin fram yfir reynsla af lífinu.Mér dettur í hug saga utan af landi.Með allri virðingu fyrir vélstjórum sem allir eru góðra gjalda verðir.En í kaupstað úti á landi var fyrirtæki sem þá gerðir út 3 skuttogarar.

Einn hafði verið keyptur af frökkum og var elstur.Ég var á öðrum togara fyritækisins þegar þetta gerðist.Nú var vélin farið að verða gömul og slitin og bilanir mjög tíðar.Hver vélstjórinn með fyllstu réttindi gafst upp.Þetta gekk svo um hríð ef togarinn lá ekki í höfn var hann í slefi af öðru skipi til hafnar.En svo fengust ekki fleiri menntaðir vélstjórar á skipið.Þá var fengin undanþága fyrir bónda sem líka var trillukall sem vélstjóra.Og viti menn.Hans gömlu"húsráð"dugðu best.

 

 

En nú er lífsreynsla einskins nýt.Snobbarar bulla og bulla,tómt þvaður.En hin almenni maður er því miður er eins og land sem er vegna landreks er að reka frá meginlandinu.Nóg er nú til af "gáfulegum"leiðbeiningum hvernig almenningur ætti að mótmæla því sem fram er að fara.Ekki hef ég neitt annað ráð en að hætta að kjósa þessa klíku sem stjórna öllu.Bönkum.dómstólum,lífeyrisjóðum ja yfirhöfuð öllu.Það er einasta ráðið sem falt er.Stoppa alla þessa vinavæðingu.Einhver mótmæli eru bara vopn í hendur á fólki sem þykir það fínt að vera að mótmæla og hefur lítið annað þarfara að gera,Og svo fjölmiðlum sem fá blóð á tunguna og gefa aðallega fíflalátum slíkra mótmæla mest allan fréttatíman

 

Gera það núna.Sýna það strax við næstu skoðannakönun hvað við viljum.Sýna þessu snobbliði hvar Davíð(ekki þessi í seðlabankanum)keypti ölið.Kjósa svo yfir okkur heiðarlegt fólk með reynslu af öllum þáttum þjóðlífsins.En sennilega er"skítsmennska"sjórnmálanna svo mikil að heiðarlegt fólk fæst ekki til þátttöku í þeim.Við eigum þó nokkra heiðarlega,slíka en því miður eru þeir sennilega í minnihluta í þess orðs fyllstu merkingu í dag.Og hafi einhver heiðarlegur áhuga á að bjóða sig fram kemst hann ekki að,vegna kosningamaskínu"gulldrenganna"En kannske geta skoðanakannanir sem sýna akveðna breitingu einhverju breitt og menn þori ekki annað en breita stjórnháttum eða láti þá sem sekir eru fá makleg málagjöld.Hafi einhver haft nennu til lesturs á þessu hugleiðingum gamals sérviturs sjóara er sá hinn sami kært kvaddur.Förum á þess guðs vegum er við trúum á.Lifið heil

 

Kjörumhverfi fyrir spillingu