Af sjómönnum á vertíðinni 1960

Ég sagði janúar 1960.Og ég var háseti á b/v Ingólfi Arnarssyn,2 jan varð veðurathugunarskipið  Cumulus fyrir áfalli SV í hafi.Skipið var á hægri siglingu er það rakst harkalega á rekald í sjónum.Áreksturinn varð svo harður að skipið kastaðist til og stór dæld kom á stb,síðu.Tókst að sigla skipinu til  Reykjavíkur.Þar kom í ljós að allstór rifa hafði komið á kinnung skipsins fyrir ofan sjólínu.í samtali sem fréttamaður mbl átti við skipstjórann Aar Visser m.a:"hvað þetta var veit enginn því að það var stormur og stórhríð,20 m ölduhæð og ekkert sást.Næsta dag sáum við þessar djúpu rispur.Þá datt mér í hug sjálfum"sagði Visser"að það skyldi þó aldrei hafa verið flak danska skipsins(Hans Hedtofts aths.mín)sem hvarf undan Grænlandi fyrravetur?Hver veit?

 Aard Viser skipstjóri  á Cumulus

 

Gert var við skipið í Rvík. Í mbl þ 5 jan er haft eftir Birni Guðmundssyni(Bjössa á Barnum ath mín)fréttaritara í Vestmannaeyjum að 140 bátar myndu róa þaðan í vetur(1960)Svo syrtir að.Á forsíðu Mbl miðvikudags 6 janúar stendur feitu letri Rafnkels úr Garði saknað.Undirfyrirsögn:Á honun 6 menn..Síðan segir frá því að Rafnkell undir stjórn hins kunna aflaskipstjóra Garðars Guðmundssonar(var sonur Guðmundar frá Rafnkelsstöðum útgerðarmanns í Garði aths.mín)hafi farið í róður frá Sandgerði aðfaranótt mánudags 4 jan ásamt fleiri bátum

 

 Forsíða Mbl 6 jan 1960

Er á miðin kom sem voru 10 - 15 sml V af Garðskaga var komið slæmt veður.og munu Rafnkelsmenn ekki hafa lagt línuna.Á svipuðum slóðum voru einnig vélbátarnir Víðir II GK 275 og Mummi GK 120 einnig frá Garði.Um 5 leitið á mánudagsmorgun hafa þeir samband sín á milli Eggert(Gíslason)skipstjóri á Víði II og Garðar á Rafnkeli.Víðir II var þá að leggja línu sína.

 

Hér að ofan lengst t,v Rafnkell GK510 í miði Víðir II GK 275 og svo Mummi GK 120 

Um borð í Rafnkeli var þá allt með eðlilegum hætti.Skömmu eftir þetta samtal skipstjóranna hafði skipstjórinn á Mumma  Sigurður Bjarnason séð til Rafnkels.Rétt á eftir brá Sigurður sér niður ttil að fá sér kaffisopa,en þegar hann kemur upp í brúna aftur,sá hann ekki ljósin á Rafnkeli.Mun Sigurður þá ekki talið ástæðu til að grennslast um ferðir Rafnkels.Þetta er það síðasta sem til Rafnkels sást og síða hefur ekkert til hans spurst.Aðrir Sandgerðisbátar fóru svo að tínast inn og um 8 leitið um kvöldið var farið að undrast um Rafnkel.Var þá strax.hafin leit en án nokkurs árangurs.Menn gengu svo fjörur daginn eftir og funndust þá ýmis veiðarfæri merkt bátnum auk þilfarsplanka.Þótti nú sýnt að báturinn hafði farist með allri áhöfn 6 mönnum á aldrinum 31 til 41 ára.15 börn missa föður sinn.

 

Forsíða Mbl. 7 jab 1960

 

M/b Rafnkell var 75 lesta stálbátur smíðaður í A-Þýskalandi 1958 og var því aðeins 2ja ára gamall.Aðaleigandi fg Guðmundur Jónsson útgerðarmaður á Rafnkelsstöðum.Ljóst þótti að slysið hefði borið skjótt að höndum þar sem skipverjujm hafði ekki gefist tími til að setja út björgunarbát eða senda neyðarskeyti,en líklegt þótti að það hefði heyrst ef skipverjar hefðu sent það út þar sem talstöðvar voru víða opnar þessa nótt.Þótti líklegast að báturinn hefði fengið á sig brotsjó er fært hafi hann í kaf á andartaki.Töldu margir að báturinn hefði verið á heimleið og ekki langt frá Sandgerði er slysið varð,þótt slíkt væri aðeins tilgáta.Aðrir töldu líklegra að báturinn hefði verið á svipuðum slóðum og  vitaskipið Hermóður fórst á árinu áður,en þar er oft háskasjór,jafnvel þótt veðrið væri ekki verra en það var er báturinn hvarf

 

  Forsíða Mbl 13 jan 1960

Forsíða Mbl miðvikudaginn 13 jan þvert yfir með stærsta letri:"Óttast er um togaran"Úranus"á Nýfundnalandsmiðum. Og undirfyrisögn"Síðast heyrðist til hans á sunnudagskvöld "og svo Ofsaveður hamlar leit skipa og flugvéla.Og enn síðar.Tekið er að óttast um Reykjavíkurtogarann Úranus,sem að undanförnu hefur verið að veiðum á Nýfundnalandsmiðum,en þangað fór hann 28 desember..Á Úranusi er 28 manna áhöfn.Skipstjóri er Helgi Kjartansson en eigandi Júpiters hf í Reykjavík.Ekki hefur heyrst til togarans síðan á sunnudagskvöld.Hafði togarinn Þormóður Goði samband við Úranus síðast kl 10.þegar hætti að heyrast frá togaranum.Á forsíðu er einnig viðtal við Ólaf Björnsson sem var fastur loftskeytamaður á Úranusi en var í fríi,hann segir þar m.a: ":Ég tel enga ástæðu til að óttast um skipið að svo komnu máli.Mjög víðtæk leit var gerð að togaranum.Bæði frá Canada,Nýfundnalandi og Íslandi(Keflavík)

Forsíða Mbl 14 jan 1960 

Ólafur loftskeytamaður hafði rétt fyrir sér því á forsíðu Mbl fimmtudaginn 14 jan.þvert yfir með stærsta letri Úranus fundinn og skipshöfn hans heil á húfi.síðan með smærra letri Fagnaðarbylga fór um Reykjavík er gleðitíðindin bárust og svo Almáttugur hvað maður er búinn að vera hræddur.Síða er sagt frá að senditæki togarans hafi bilað.Mbl var áheyrandi að eftirfarandi samtali milli skipverja á Þormóði Goða og vandamanns hans í landi.Þ.Goði:"þeir eru búnir að finna hann"Kona í Rvík:"Eru þeir búnir að frinna hann,Guðs sé lof""Þ.Goði:"Já hann er 200 mílum á eftir okkur""Konan:"Ó hvað það er dásamlegt.Þ.Goði:"Það var eitthvað biluð hjá honum senditækin og hann getur ekki látið til sín heyra,en það virist allt vera í lagi hjá honum""Kona:""Almáttugur guð,hvað maður er búinn að vera hræddur"".

 

 

 b/v Þormóður Goði RE

Senditæki Úranusar urðu óvirk eftir að hann hafði fengið á sig brotsjó.En móttökutækin virkuðu.segir á þessari sömu forsíðu.Á baksíðu er svo samtal við hinn happasæla skipstjóra Hans Sigurjónsson sem það var skipstj.á b/v Þormóði Goða.undir fyrirsögninni:Fargi af okkur létt.og flugstjóra bandarísku leitarflugvélarinnar sem fann Úranus hinn 24 ára gamla Robert W Egan..Þ.15 jan kemur svo Úranus að bryggju í Reykjavík.Og Mbl daginn eftir með stórri fyrirsögn:Úranusmenn heimtir af hafi.og svo:"Fjöldi Reykvíkinga fagnaði komu skipsins"Mogginn .líkir þessu við endurheimtingu áhafnar flufvélarinnar Geysis fyrir áratug(skrifað 1960)

 

  Forsíða Mbl 16 jan 1960

"Þetta var smá andskotans hnútur sem kom á brúna stb meginn og braut nokkra glugga og braut upp hurðina á loftskeytaklefanum og þá blotnuðu tækin"sagði hinn hóværi sægarpur Helgi Kjartansson við blaðamenn við komuna til Rvíkur.og sem sagði að sig myndi vanta 4 menn út í næsta túr og bauð blaðamönnunum pláss.

 

 v/s Óðinn 

Fimmtudaginn 28 jan leggst varðskipið Óðinn að bryggu í 1sta sinn."Megi hann koma rammelfdur og heill úr hverri raun"segir þv Dómsmálaráðherra faðir nv ráherra dómsmála.Skipherra var Eiríkur Kristófersson.Yfirstm.Garðar Pálsson og yfirvélstj.Kristján Sigurjónsson.10 febr kemur upp eldur í m/b Hafdísi VE þar sem hún var á veiðum á Selvogsbanka.Skipstjórinn Stefán Þorbjörnsson.sendi út neyðarkall og komu nokkrir bátar til aðstoðar en ekkert réðist við eldinn og bjargaði svo Fróðaklettur skipstjóri Björgvin Gunnarsson 6 manna áhöfn Hafdísar.

 

      

Að ofan T.v Hafdís ÍS75 í m Fróðaklettur GK250 .T.h v/s Gautur

Hafdís var 79 lesta trébátur byggður í Svíþjóð og var í eigu Vesturhúsa í Vestmannaeyjum en var leigð  Jóni  Gunnarssyni útgerðarmanni í Hafnarfirði.14 mars kom upp eldur í m/b Vísundi RE sem var við netaveiðar 25 sjm SV af Akranesi.Eftir að hafa reynt að slökkva eldinn án árangurs fóru skipverjar í gúmmíbát og var bjargað af m/b Reyni AK98.En skipverjum hafði tekist að loka eldinn af Þegar svo varðskipið Gautur,skipherra Sigurður Árnason kom á vettvang fóru skipstjóri Vísundar 1sti vélstjóri og stm aftur um borð og komu fyrir dráttartaug í hann.Þegar á því stóð varð sprenging í skipinu en engan sakaði.

          T,v Vísundur RE t.h Reynir AK

Gautur dró svo Vísund til hafnar í Rvík en dráttarbáturinn Magni  dró svo bátinn að bryggju þar sem Slökkvilið Reykjavíkur beið og slökkti endanlega í bátnum,sem skemmdist mikið í brunanum sem "grasseraði"í 10 tíma.Vísundur var90 lesta stálbátur upphaflega byggður 1875 en hafði verið endurbyggður 1946 eigandi var Stefán Franklín.skipstjóri Gísli Magnússon.Þ 17 mars drukknar sjómaður Sigurjón Sigurðsson  36 ára skipverji á vélbátnum Gylfa EA 628 sem gerður var út frá Keflavík

 v/b Sæborg BAGylfi EA628

23 mars strandar m/b Sæborg frá Patreksfirði á svokallaðri Bjargtangaflögu.Mikill leki kom að bátnum.4 bátar auk v/s Gauts komu bátnum til hjálpar.Öflugar dælur frá varðskipinu voru settar um borð eftit að aflanum hafði verið kastað fyrir borð.Báturinn komst til hafnar á Patreksfirði í fylgd varðskipsins.16 apríl um miðnætti verður harkalegur árekstur milli togaranna Ólafs Jóhannessonar BA og Hvalfells RE á Fylkismiðum við Grænland.

 

      

Að ofan l,tv b/v Hvalfell RE 282 í m.b/vÓlafur Jóhannesson BA 77 l.tv Hvalfell að yfirgefa b/v Frey eftir að Hvalfellsmen höfðu lánað"Frey"kartöflur!!!

Hvalfell var að toga er Ólafur Jóhannesson sigldi á bb síðu þess á mikilli ferð.Miklar skemmdir urðu á skipunum sem komust þó hjálparlaust til hafnar.Radar Ólafs Jóhannessonar var biluð og sáu skipstjórnarmenn hans ekki Hvalfell fyrir um seinan.

                                                 

Oð ofan skemmdir á togurunum L.v stefni Ólafs Jóh.Í miðju og l t h skemmdir á Hvalfelli

 

Pétur jóhannsson skipstjóri á Hvalfelli er talinn hafa sýnt mikið snarræði þegar hann sá hvað verða vildi lét setja á fulla ferð og reyndi að víkja skipinu þannig að ásiglingarskipið kæmi sem mest á"snið"um leið og hann lét losa bremsurnar á spilinu.19 apríl drukknar Bragi Marteinn Jónsson 33 ára háseti á b/v Karlsefni RE 24 í höfninni í Reykjavík.

 

 b/v Karlsefni RE 24

23 apríl ferst trillubátur frá Ólafsfirði og með honum 1 maður.Axel Pétursson 48 ára lét eftir sig konu og 6 börn.30 apríl ferst Guðmundur Mars Sigurðsson 30 ára háseti á b/v Fylkir af slysförum um borð í skipinu er það var á veiðum á Selvogsbanka.

 b/v Fylkir RE 171

Þetta var nú það sem skeði vertíðina 1960.Ég er ekki að rifja þessa atburði upp til að vekja upp sárar minningar heldur til að minna á tilgang Sjómannadagsins.Hann á að halda hátíðlegan til að minnast þeirra t.d þeirra sjómanna sem fórust þennan vetur.Hvað er kallinn alltaf að röfla út af þessum degi spyr nú kannske einhver sig sem hefur haft nennu til að lesa þetta..

 

 b/v Úranus RE343

En hefur það fólk hugsað út í það að ef brotið sem Úranus fékk á sig hefði verið stærra og illa hefði farið.Hvað mikið af fólki væri ekki hér í þessum heimi 47 árum seinna?Hvað með eldinn í Vísundi ef hann hefði magnast skjótar og olíutankar sprungið.Hvað ef Pétur Jóhannsson skipstjóri á Hvalfellinu hefði ekki séð hættuna af b/v Ólafi Jóhannessyni og sett á meiri ferð og látið gefa bremsurnar á togspilinu lausar um leið og hann reyndi að sveigja skipinu frá hættunni?Það hafa örugglega verið sofandi menn á sinni frívakt framm í á Hvalfellinu.Já hvað ef og hvað ef.Það er þessvegna sem þennan dag á að halda hátíðlegan á öllum þeim stöðum á landinu sem sjór er stundaður.Fagna sigrunum og syrgja ósigrana.Og þið sjómannskonur og börn þetta er ykkar dagur ekki síður.Við samningu á þessu bloggi hef ég eins og sést stuðst við Mbl og ýmsar bækur þar á meðal bækurnar"Þrautgóðir á Raunastund eftir Steinar J Lúðvíksson og Íslensk skip eftir Jón Björnsson frá Bólstaðathlíð Vestmannaeyjum Myndir fengnar t,d úr þeim bókum,með leyfi höfunda,auk Moggans.Kært kvödd.

 

Athugasemdir

[Kolbrún Stefánsdóttir, 28.1.2008 kl. 23:24]

Sæll félagi Ólafur. Þetta er frábærlega vel gerð grein hjá þér og eins og áður hrærir þú upp í tilfinningum manns með skrifum þínum um sjómenn og sjómennsku. Ég lít þannig á að kona og börn tilheyri líka "sjómennskunni " þar sem þeirra daglega líf var með allt öðrum hætti en þeirra sem höfðu sína menn og feður hjá sér alla daga og lifðu ekki við stöðugan ótta um ástvin sinn. Auðvitað á að halda sjómannadaginn hátíðlegan og heiðra þá sem hafa haldið lífi í þjóðinni með sínu vinnuframlagi í gegnum tíðina. Bestu kveðjur til þín Kolla.

[Haraldur Haraldsson, 29.1.2008 kl. 01:00]

Sjómannadagur lengi lifi,þakka fyrir mig /þetta er meiriháttar greinar/Kveðja Halli gamli

[Guðjón H Finnbogason, 31.1.2008 kl. 18:17]

Þú ert ekki neitt smá þekkingarbrunnur þvílíkar greinar sem koma hjá þér halda mér alveg við efnið enda með áhugamál tengd fiski.